Ekonomi disiplini içinde tasarrufun iki anlamı var. İlki yeni yatırımlar yapmak için kenara para koymak, ikinci anlamı ise günlük hayatta bilindiği gibi masrafları kısmak… 

Cepten yiyen bir ülkenin vatandaşları olarak yeni yatırımlar için bırakın kenara para konulmasını, bol sıfırlı kamu borçlarını omuzlarımızda taşıyoruz. Bizim konumuz tahmin edeceğiniz gibi ikincisi; yani daha ince beller, daha küçük fileler ve son dönemde hayatımıza giren gramajlar…

Maliye Bakanımız, kamuda 3 yıl süre için geçerli tasarruf tedbirlerini açıkladı ve başlangıcı kendisi yaparak vakitten tasarruf edip tek soru almadı.

Açıklamanın içeriği özünde 3 ana başlığa sahip. Kamuda tasarruf, bütçe harcamalarında disiplin ve kamu yatırımlarında verimlilik… Peki 3 yıl sonra kamuda tasarrufa, bütçe harcamalarında disipline ve kamu yatırımlarında verimlilik ölçütüne gerek yok mu!

Bu arada açıklanan topu topu 100 milyar TL civarındaki kamuda tasarruf tedbirleri özünü kaybetmeden uygulanabilecek mi, yoksa sözde mi kalacak, önümüzdeki günlerde göreceğiz…

Ekonominin başlangıç noktası arz talep dengesi… Üretime yeterince odaklanmayınca talep karşılanamadı, kaynakların etkin kullanımından tasarruf edildiği için de enflasyon ve doğal olarak maliyetler uçtu. Boğazımızdan tasarruf ederek dengeyi sağladık bu kez…

Bir ucunda itibar, diğer ucunda sefaletin olduğu yelpazenin bağlantısı koptu. Ortada bir başarı hikayesi varsa sanırım en iyi pazarda, markette okunabilir!

Tasarrufun itibarla dansı gündemin en önemli açmazı… Aslında tasarruf başlayalı oldukça zaman geçti. Mesela çiftçiye ve
hayvancılığa verilecek teşvik ve kredilerden tasarruf edilerek gayrimenkul ve medya sektörü desteklendi… Tarıma GSMH’in yüzde 1’inden daha az pay ayırarak itibarı nasıl koruyacağız, ihtiyaçları nasıl karşılayacağız sorusu da tasarrufa uğradı belliki…

Çalışanın servisini kaldırarak tasarrufa başlamak çok yaratıcı ve ülkenin önünü açacak nitelikte kuşkusuz!

Bu arada faiz ödemelerinden tasarruf yok… Sadece bir aylık faiz ödemelerinin toplam tasarruf hedefinden daha fazla
olduğunu biliyor musunuz? Dış borca rekor faiz ödemesi yaparak vatandaşın itibarı nasıl korunur sorusu da tasarruf paketine takıldı…

Toplumun yüzde 20’si ile geri kalan yüzde 80 çoğunluğun arasındaki hayat standardı farkı uçtu ama tasarruf yine mutsuz çoğunluğa kaldı…  

Dolaylı vergiler toplam vergilerin yaklaşık 2/3’üne denk. Bu dengenin değişmesi için önlemler alınmaz ve enflasyon nedeniyle giderler gelirlerden daha fazla artarsa ki beklenti bu yönde; bu daha az yiyeceğiz, daha az dolaşacağız, daha az izleyeceğiz, daha az hareket edeceğiz anlamına geliyor…

Bu arada GSMH büyüdü (ne tesadüf liranın dolar karşısındaki değeri enflasyondan daha az eridi) ama büyümeden pay bekleyenlere sadece tasarruf kaldı. Beyaz yakalının yakası karardı, orta direk savruldu…

İthalat es geçildi ama ihracat için yüksek sesle rekorlar kırıldı ve her şey yolunda denildi, deniliyor ve denilecek… 

Geçen yıl yarım iken bu sene çeyrek karpuz raflarda… Yarım ekmek, içi boş baklavaya alıştık bile. Alışverişte kilogram kullanılmaz oldu, gramajlarla ölçülen alımlarımız arttı…

Neyse ki 2023 yılının yarım yarım, az az trendi tasarrufa uğramadı ve bir iki yıl daha sürecek belli ki…

TÜİK anons ettiği enflasyon oranı ile hissedilen enflasyonu tasarruflu davranıp aynı cümlede kullandı ama vatandaşın alım gücü dip yaptı. TÜİK’e göre kazanıp, sokaktaki enflasyona göre tasarrufsuz harcıyoruz…

Ama kesin olan şu ki tasarrufu daha çok uzun süre konuşacağız… 

Bana tasarrufun resmini çizebilir misin deseler, özde mi yoksa sözde mi çizmemi istersiniz derim… Özde tasarruf biz gerekeni yaptık asıl sıra sizde gizli özneli, sözde tasarruf ise bildiğiniz çerez parası…

Hep beraber ve tek vücut her şeyden tasarruf edilir ama vicdandan tasarruf edilir mi? bu soru da benim tasarrufum olsun…                                                     
                                                             
Türkiye aylardır asgari ücret maaşının ne olacağı, minimum memur maaşı, en düşük emekli aylığı ile meşgul. En çok kullanılan kelimeler arasında asgari, en düşük, minimum başı çekiyor. Madem bunlar gündemin konusu, büyüyen
ekonominin ve gösterilen çabanın karşılığı nerede?

Mahfi Eğilmez ne güzel demiş. “Eğer gelirini artıramıyorsan harcamalarını kısmalısın. Türkiye, kamu kesimindeki israfı durdurmadan bütçe açığını da enflasyonu da düşüremez.”

Ben de bir süredir yazılarıma ara verdim, makale yazma vaktimden tasarruf ettim aslında. 

Size en içten duygularımla bol tasarruflu ve sabırlı günler, aylar diliyorum…

Orhan Ertürk
[email protected]