Türkiye, ilk unicorn’larına kavuştu. Geçen yıl haziran ayının ilk haftasında ABD’li mobil oyun şirketi Zynga’nın 1.8 milyar dolara satın aldığı Peak Games, Türk bilişim tarihinin ilk unicorn’u unvanını aldı. Hemen ardından bu yılın şubat ayında Getir, 2.6 milyar dolarlık değerle ikinci unicorn olarak rekor kırdı. Yetmedi, haziran ayında 7.5 milyar dolarlık değere ulaşarak bir rekora imza attı. Temmuz ayında Türkiye, iki unicorn ile tanıştı. İlki 1 milyar dolar değerleme ile 155 milyon dolar yatırım alan mobil oyun geliştiricisi Dream Games. Ardından bir haber de ABD’den geldi, Doğan Ailesi’nin yönettiği Hepsiburada, Nasdaq halka arzında 3.9 milyar dolar değerlemeye ulaştı. Türkiye bir yandan kendi unicorn’larını çıkarırken bir yandan da yurtdışında yeni girişimleri yakından takip ediyor. Özellikle Türkiye’nin önde gelen holdingleri, bu alanda öncülük eder hale geldi. Dünyanın değişik coğrafyalarında start-up’ları yakından takip eden, girişimcilere destekler sağlayan ve unicorn yetiştirmek için çaba sarf eden şirketler arasında Koç Holding, Doğuş Grubu, Zorlu Holding, Yıldız Holding, Oyak Grubu dikkat çekiyor.

Doğuş, Dubai’nin ikinci unicorn’una yatırım yaptı

Türkiye’nin yanı sıra Avrupa, ABD, Ortadoğu coğrafyasında yeme-içme yatırımlarıyla tanınan Ferit Şahenk’in Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yaptığı Doğuş Grubu, e-ticaret alanında önemli ortaklıklarıyla biliniyor. Güney Koreli dev SK Group ile 2013’te n11.com’u kuran Doğuş Grubu, Doğuş Planet çatısı altında ayrıca giybimoda.com’da bulunuyor. Ancak Doğuş Grubu bu alanda ilk önemli yurtdışı girişimini Dubai’de yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Careem uygulamasının ardından ikinci unicorn’u Doğuş’un da aralarında olduğu yatırımcılar tarafından ortaya çıktı. Dubai merkezli bulut mutfak girişimi Kitopi, SoftBank Group Corp.’un Vision Fund 2’si de dahil olmak üzere bir grup yatırımcıdan 415 milyon dolar topladı ve unicorn statüsüne yükseldi. SoftBank’ın öncülük ettiği yatırım turuna katılan 5 büyük yatırımcı arasında Doğuş Grubu da yer alıyor. Bu yatırımla Dubaili Kitopi, Suudi Arabistan’daki genişlemesini hızlandıracak, yeni ülkelerde operasyonlara başlayacak.

Zorlu, 18 start-up’a yatırım yaptı

Girişim denilince akla ilk gelen firmalardan olan Zorlu Grubu, bu alanda Vestel Ventures adlı şirket çatısı altında çalışıyor. Genç girişim ve girişimcileri destekleyen Vestel Ventures’ın portföyünde şu anda 18 start-up var. 5 girişimden de çıkılmış durumda. Vestel’in yatırım portföyündeki firmalar genelde medikal ve IoS alanlarında faaliyet gösteriyor. Bu şirketler arasında yerliler kadar yabancı girişimler de dikkat çekiyor. Yabancı start-up’lar arasında ise yapay zeka ile desteklenmiş kişiye özel video içerik sunucusu olan HaystackNews, otomotivler için AR deneyimi sunan holografik 3 boyutlu görüntü teknolojisi geliştiricisi olan ABD’de kurulu CY Vision, New York merkezli siber güvenlik firması Scadafence öne çıkıyor.

Koç, ABD’deki Türk girişimlerine odaklandı

2010 yılında erken aşama teknoloji yatırım şirketi olarak kurulan İnventram, 2016 yılında Japon devi Mitsui ile ortaklık kararı aldı. 2017’de ABD’nin Kaliforniya eyaletinde kurulu CY Vision’a yatırım yaparak dikkatleri üzerine çeken İnventram, genelde sağlık gibi üst düzey teknoloji girişimlerine odaklanıyor. İnventram’ın portföyünde 7 önemli proje bulunuyor. Bunlardan biri de ABD’nin Oregon kentinde kurulu Sensobright. Doç. Dr. Utku Büyükşahin ortaklığında kurulan Sensobright, cihaz, robot ve makineler için birçok sektöre hitap eden dokunma sensörleri üretiyor. Proje, NASA mühendisleri tarafından da önemli bir gelişme olarak nitelendirildi ve birçok ödüle sahip oldu.

Yıldız’ın 5 şirketinden 3’ü yabancı

Girişimcilik ekosistemini desteklemek amacıyla 2019 yılında Yahya Ülker tarafından kurulan Yıldız Ventures Girişim Ofisi’nin portföyünde 3’ü yabancı 5 girişim bulunuyor. İstegelsin ile dikkatleri çeken şirket,  2021’de ilk kez Yıldız Ventures Hızlandırma Programı’na VibeVision, TradeMonday ve DeepNeep gibi yabancı firmalar seçildi. Bu şirketlerden yapay zeka destekli perakende deneysel platformu olan TradeMonday’in  ABD’nin Delaware kentinde merkezi bulunuyor. Yine benzer şekilde faaliyet gösteren DeepNeep, Rus girişimciler tarafından kuruldu. Vibevision ise Finlandiya’da faaliyet gösteriyor.

Oyak, Avustralyalı dijital kimlik şirketine yatırım yapıyor

Son dönemde yaptığı şirket ve marka satın almalarıyla adından sıkça söz ettiren Oyak Grubu, yurtdışında ilk önemli girişim faaliyetine Avustralya’da başladı. Dünyanın en hızlı büyüyen dijital kimlik doğrulama şirketlerinden Avustralyalı OCR Labs, ilk yatırım turunu haziran ayında gerçekleştirdi. Oyak Grubu’nun liderlik ettiği A Serisi yatırım turu 12.5 milyon Euro olarak belirlendi. Oyak Grubu’nun liderlik ettiği grup, bu yatırımla Avustralya merkezli OCR Labs’in Türkiye dışında AB ülkeleri ve İngiltere’de büyümesine katkı sağlayacak. OCR Labs, kendi teknolojisiyle kimlik sahtekarlığı gibi sorunlara yönelik çözümler üretiyor. Daniel Aiello ve Matthew Adams tarafından 2018’de kurulan şirket, artan dolandırıcılık ve kimlik hırsızlığı riskine karşı ürünler geliştiriyor. 

Unicorn tamam, sıra decacorn’da

Mitolojide ‘Tek boynuzlu at’ olarak bilinen unicorn girişimlerin özelliği, değerlerinin 1 milyar dolar veya daha fazla olması. Cowboy Ventures’ın da kurucusu olan Amerikalı ünlü yatırımcı Aileen Lee bu terimi ilk olarak 2013 yılında TechCrunch’da yayınladığı “Welcome to the Unicorn Club: Learning Form Million Dollar Startups” yazısında kullandı. O günden bugüne kadar girişim ekosisteminin tüm paydaşları tarafından benimsenen bu terim, günümüzde yoğun olarak kullanılıyor. Dünyada şu anda toplamda 743 unicorn bulunuyor. Bu şirketlerin değeri ise 2.3 trilyon dolara ulaşmış durumda. Değeri 10 milyar doları aşan girişimlere ‘decacorn’, 100 milyar dolara ulaşanlara ise “hectocorn” adı veriliyor. Şimdilik hectocorn bir hayal olarak görülse de 7.5 milyar dolara ulaşan Getir uygulamasının, decacorn unvanına sahip olması çok da uzakta görünmüyor.

Kerim Ülker/Dünya