Bankacılık sektörü­nün toplam kredi ge­nişlemesi, yılın ilk çeyreğinde enflasyonun al­tında kalırken, yurttaşların kredi kartlarıyla yaptıkları “taksitli” alışverişler başta bireysel borçlanma reel ola­rak da hızla büyümeye de­vam etti.

Dünya gazetesinden Naki Bakır’ın haberine göre tüketici kredileri ile kre­di kartı borçlarından oluşan bireysel borçların toplam hacmi 1,8 trilyon lirayı aşa­rak, bankacılık sektörü top­lam kredi hacminin beşte birinden fazla bir büyüklü­ğe ulaştı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bankacılık sektö­rü kredilerine ilişkin verile­ri, bireysel kredi kartı kulla­nımındaki artışın hızlana­rak sürdüğünü ortaya koydu. Toplam kredi kartı sayısının 100 milyona ulaştığı 2022 sonunda toplam 452,5 milyar lira olan bireysel kredi kar­tı borç bakiyesi, üç ayda ca­ri olarak yüzde 27,5 oranında net 124,5 milyar lira artarak, 577 milyar liraya ulaştı.

TAKSİTLİ KART BORÇLANMASI HIZLI ARTIŞ GÖSTERİYOR

Bu­nun 288,9 milyarını taksitli, 288 milyarını ise peşin kre­di kartı harcamaları yoluyla oluşan bireysel borç bakiyesi oluşturdu. Taksitli kart borç­lanması yüzde 31,3’le en hız­lı artışı gösterdi, peşin kart harcamaları da yüzde 23,9 arttı. Bu gelişmeyle taksitli kredi kartı borçları ilk kez bu yıl tek çekim borç bakiyesini yakalayıp geçti.

TÜFE bazında yüzde 12,52 olan üç aylık enflasyonla in­dirgendiğinde, bu dönem­de taksitli kart borçlarının yüzde 16,7, peşin kart harca­maları kaynaklı borcun yüz­de 10,1, toplam bireysel kart borçlarının yüzde 13,3 ora­nında reel artış kaydettiği be­lirlendi.

BDDK verileri, son bir yıl­da yurttaşların özellikle tak­sitli alışverişler yoluyla ol­mak üzere kredi kartları ile yaptıkları bireysel borçlan­mada adeta patlama yaşandı­ğına işaret ediyor.

Mart sonu itibarıyla TÜ­FE bazında yıllık enflasyon yüzde 50,51 olurken, yurttaş­ların toplam kredi kartı borç bakiyesinde son bir yılda yüzde 146,7 ile rekor bir ar­tış meydana geldi. Bir yıl ön­cekinin yaklaşık 2,5 katı bü­yüklüğe ulaşan toplam birey­sel kart borçlarındaki yıllık cari artış enflasyonla indir­gendiğinde, bir yılda yüzde 63,9’luk bir reel artış olduğu belirlendi.

Bu dönemde özellikle tak­sitli kart borçları cari olarak yüzde 211,1, reel olarak yüz­de 106,7 ile rekor bir büyü­me kaydetti. Taksitsiz/peşin yapılan harcamalar kaynaklı kart borçları da son bir yılda cari olarak yüzde 104,2, reel olarak yüzde 35,7 artış gös­terdi.

KONUT VE TAŞIT KREDİLERİN HACMİ 1 TRİLYON LİRA

Tüketicilerin konut ve ta­şıt alımı ile diğer ihtiyaçla­rı için kullandıkları kredi­lerin hacmi de ilk çeyrekte cari olarak yüzde 17,3, re­el olarak yüzde 4,2 artarak 1 trilyon 272,2 milyar liraya ulaştı. İlk çeyrekte cari ola­rak yüzde 8,8’le enflasyonun altında bir büyüme kayde­den konut kredileri reel ola­rak yüzde 3,3 azaldı.

Daya­nıklı tüketim malları, yarı dayanıklı tüketim malları ile evlilik, eğitim ve sağlık gibi gereksinimlerin finansmanı için gerçek kişi tüketicilere kullandırılan “ihtiyaç” kredi­lerinin hacmi ise cari olarak yüzde 20,9, reel olarak yüz­de 7,4 arttı. Buna göre yurt­taşlar ihtiyaç kredisi kullanı­mından daha fazla kredi kar­tı ile borçlanmayı tercih etti. Toplam hacimde küçük paya sahip olan taşıt kredileri ise son bir yılda cari olarak yüz­de 29,8, reel olarak yüzde 15,4 büyüdü.

Bu gelişmelerle; tüketi­ci kredileri ve bireysel kredi kartı borçları toplamından oluşan toplam bireysel borç bakiyesi, ilk üç ayda yüzde 20,3 oranında 312,2 milyar li­ra büyüyerek 1 trilyon 849,2 milyar liraya ulaştı.

Bireysel borç bakiyesinde son bir yıldaki artış ise yüz­de 78,3 oranında net 812 mil­yar liraya ulaştı. Enflasyon­dan arındırıldığında söz ko­nusu borçların reel olarak bu yıl ilk çeyrekte yüzde 6,9, son bir yılda yüzde 18,5 arttığı be­lirlendi.

Bankacılık sektörünün, ti­cari işletmeler veya gerçek kişilerin mesleki veya ticari faaliyetleri ile ilgili kredile­re ile işletmeler adına alınan kurumsal kredi kartları ile yapılan harcamalara ilişkin alacak bakiyesini gösteren ve toplamda en büyük paya sa­hip olan ticari ve diğer kre­dilerin hacmi ise ocak-mart döneminde yüzde 10,4’le enf­lasyonun altında bir cari ar­tışla 6 trilyon 667,3 milyar li­ra oldu.

KREDİ HACMİ CARİ OLARAK YÜZDE 54,9 GENİŞLEDİ

Enflasyondan arındırıldı­ğında söz konusu kredi hac­minin reel olarak yüzde 1,9 daraldığı belirlendi. Bu kre­diler son bir yılda da yüzde 49,4’le enflasyondan daha düşük bir artış gösterdiği için reel olarak yüzde 0,7 daraldı.

Bireysel borçlanmadaki hızlı artışa karşılık, büyük bölümü oluşturan ticari ve diğer kredilerdeki yavaşla­maya bağlı olarak bankacı­lık sektörünün toplam kre­di hacminde ilk çeyrek artışı yüzde 12,4’le enflasyonun al­tında kaldı. Buna göre toplam kredi hacmi reel bazda yüz­de 0,1 daraldı. Mart sonun­da 8 trilyon 516,5 milyar lira olan toplam kredi hacmi, son bir yılda ise cari olarak yüzde 54,9 oranında bir genişleme kaydetti ve reel bazda sade­ce yüzde 2,9 genişlemiş oldu.

Toplam kredi hacmi içinde bireysel borçların bir yıl ön­ce yüzde 18,9 ve 2022 sonun­da 20,3 olan payı, Mart 2023 sonu itibarıyla yüzde 21,7’ye yükseldi. Başka deyişle ima­lat veya ticaret yapan, hizmet üreten reel kesimin toplam pastadan doğrudan aldığı pay gerilerken, tüketime ak­tarılan kaynağın payı arttı.