Patronlar Dünyası’nın haberine göre CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun dün gece attığı bir tweet seçim arifesinde sadece siyaset değil, diplomasi kulislerini de hareketlendirdi. 

Soğuk Savaş’tan bu yana Doğu-Batı ekseninde süren siyasi mücadelede ibreyi Batı’dan yana gösteren bu tweet, Türkiye siyasi ve diplomatik tarihinde önemli bir dönemeç sinyali olarak yerini aldı. Türkçe ve Rusça atılan o tweet şöyleydi: 

Sevgili Rus Dostlarımız,

Dün bu ülkede ortaya saçılan montajlar, kumpaslar, Deep Fake içerikler, kasetlerin arkasında siz varsınız. Eğer 15 Mayıs sonrası dostluğumuzun devamını istiyorsanız, elinizi Türk’ün devletinden çekin. Biz hala işbirlikten ve dostluktan yanayız.

Tweetin içerdiği mesajlar ve alt metinler, apayrı bir yazının konusu olabilir, bizse şu an için, Rusya’nın ‘ruhunun dolaştığı’ seçimlere bir göz atacağız. Hangi seçimlere Rusya’nın müdahale ettiği iddia edildi? Hangi yöntemlerin kullanıldığı öne sürüldü? Ve Moskova’nın bu ithamlara yanıtı neydi? 

PANDORA’NIN KUTUSU: 2020 ABD SEÇİMLERİ 

Daha önce de benzer iddialar hep öne sürülse de aslında Pandora’nın Kutusu, 2020 başkanlık seçimlerinde açıldı. Donald Trump ve Joe Biden arasında kıyasıya geçen seçim, Biden’ın zaferiyle ve Trump’ın çok tartışmalı başkanlık döneminin bitişle sonuçlansa da, seçim sürecinde yaşananlar hala gündemde. 

İddia o ki, Rusya seçimlere Trump lehine müdahale etmeye çalıştı ve bu operasyonu daha çok sosyal medya üzerinden yürüttü. Örneğin iç soruşturma yapan Google, Rus ajanların dezenformasyon yaymak için video kanalı Youtube ve reklam ağını elinde bulunduran Double Click gibi yan kuruluşları kullandığını açıkladı. Facebook’sa Internet Araştırma Kurumu (Internet Research Agency) isimli Ruslarla iş yapan bir trol kuruluşu’nun 100 bin dolara mal olan Demokrat Parti aday adayı Bernie Sanders, Yeşiller’in adayı Jill Stein ve Donald Trump’la ilgili reklamlar yayınlandığı nı açıkladı. Facebook bu reklamların 210 milyon ABD’li kullanıcı içinde 10 milyon kişiye ulaştığını belirtti. 

BİNLERCE TROLL, MİLYONLARCA DOLAR FON MU?

ABD güvenlik güçleriyse, bir yandan 2020 seçimlerini incelerken, diğer yandan Trump’ın başkan seçildiği 2016 seçimlerinde Rus etkisi iddialarının peşine düşmüştü. Ortaya atılan tezlere göre, yüzlerce Rus troll, Trump’ın rakibi Hillary Clinton hakkında dezenformasyon yaydı, sıradan ABD seçmenini yönlendirdi. 

ABD istihbaratının, 2022’de yayımladığı bir rapor, bu iddiaları bir adım öteye taşıdı. Buna göre, Rusya 2014’ten bu yana dış politikayı yönlendirmek için 300 milyon dolardan fazla harcama yapmıştı. 

Ulusal İstihbarat Dairesi tarafından yayınlanan 15 sayfalık raporda Trump’ın müttefiklerince 3 Kasım seçimlerine giden süreçte Rusya ile bağlantılı Ukraynalı kişiler tarafından Biden’a karşı yapılan iddiaların yayılarak Moskova’nın elinin güçlenmesinin sağlandığının altını çizdi.

Raporda Putin’in Moskova’nın 2020 başkanlık seçimlerine müdahale çabalarını yönetmiş olmasının mümkün olduğu belirtildi. İstihbarat yetkilileri Putin’in ABD seçimlerine Trump’ın lehine müdahale edilmesi çabalarını ya yönettiği ya da onayladığı sonucuna vardı.

MOSKOVA İDDİALARI HEP REDDETTİ 

Moskova’nın bu iddialara yanıtı hep çok sert oldu. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Rusya’nın seçimlere müdahale iddialarını ‘’ciddiye almıyoruz’’ dedi, şu ifadeleri kullandı: “Bu seçimler önemli, ama kısa ve orta vadede ilişkilerimiz açısından seçimleri abartmaya da gerek yok. Bu seçimler herhangi bir önemli değişime neden olmayacak. İlişkilerimiz hala kötü ve öyle kalmaya devam edecek.”

Fakat, önemli bir isimden gelen, önemli bir açıklama, iddiaları öne sürenlerin elini güçlendirdi. ‘Putin’in şefi’ olarak anılan Rus iş insanı ve Wagner’in kurucusu Yevgeny Prigozhin, ABD seçimlerine ‘müdahale ettiğini’ öne sürdü. Prigozhin’in sahibi olduğu Concord isimli yemek şirketinin Rus sosyal medya platformu VKontakte’den yayınladığı açıklamada, “Her zaman yaptığımız gibi, kendi yolumuzda, dikkatlice, kusursuzca, bir cerrah gibi müdahale ediyoruz” ifadeleri kullanıldı. 

Eklemekte fayda var… Kılıçdaroğlu’nun iddiaları da resmi makamlar tarafından reddedildi. Bugün Kremlin’den yapılan açıklama şöyle: ‘Türkiye’deki seçimlere müdahale ettiğimiz yönündeki açıklamanın gerekçesini bilmiyoruz ve buna şiddetle karşı çıkıyoruz. Türkiye’deki ana muhalefet adayına bu yöndeki iddiaları ileten her kimse yalancıdır.’

ILIK SAVAŞ MI?

Yazının başında, ‘daha evvel de Rusya’nın seçimlere müdahale ettiği’ iddiasının pek çok kez öne sürüldüğünü belirtmiştik. Peki bu müdahele sadece ABD’yle mi sınırlıydı? Yoksa Rusya’ya Sovyetler’den miras kalan arka bahçelerine de benzer müdahalelerde bulunuldu mu? İddialar muhtelif, çünkü 2016 ve 2020 seçimlerine müdahale iddialarının ayyuka çıkmasıyla beraber, Rusya ‘kabusu’ pek çok ülkeye sıçradı desek yanlış olmaz. Uzmanlara göre aslında yeni bir Soğuk Savaş var ve bu sosyal medya üzerinden yürütülüyor. 

Aslında sıcak ve soğuk savaşın bir arada yürüdüğü ‘ılık savaş’’ bir süredir Rusya ve Batı’nın etki alanını genişletmek istediği ülkelerde devam ediyor. Örneğin, Kırım’ın ilhakı ve Ukrayna savaşı klavyeden çok silahların konuştuğu sıcak savaşlara evrildi. Gürcistan’da, Rus müdahalesi 2008 Rus-Gürcü ihtilafından bu yana aralıksız devam ediyor. Kimilerine göre, Macaristan’da Viktor Orban’ın iktidara yükselişi kısmen Vladimir Putin’in himayesinden kaynaklanıyor. Rusya’nın Ukrayna’daki 2004 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Viktor Yanukoviç’i seçme çabaları, yolsuzluğa ve seçmen sahtekarlığına karşı Turuncu Devrim protestolarıyla sonuçlandı. Rusya, 2013’teki Rusya karşıtı Euromaidan hareketi ve ardından Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinin ardından 2014’te Ukrayna siyasetine yönelik Rus müdaheleleri, işgal girişimiyle son buldu. 

Sadece bunlar değil… İngiltere’nin AB üyeliğinden ayrılmasıyla sonuçlanan 2016 Brexit referandumuna, son yapılan Avrupa Parlamentosu, Danimarka ve Fransa seçimlerinin siber alanda benzeri müdahalelere hedef olduğu iddiaları ortaya atıldı.

Peki ya Batı? Rusya, Batı ülkelerinin kendi topraklarında ve eski Sovyet ülkelerinde kendisine karşı kah istihbarat operasyonu kah yaptırımlarla büyük bir operasyon yürüttüğü iddiasında. 

Kremlin’e göre, ülke içindeki muhalif akımlar ve bazı muhalif liderler doğrudan Batı’ya çalışıyor. Bazı Batılı gazeteciler ABD adına casusluk yapıyor (son vaka tutuklanan Wall Street Journal muhabiri). Ve Batı, Rusya’yı ekonomik olarak izole etmeye çalışarak, bölgesel etkisini kısıtlamayı hedefliyor. 

Soğuk Savaş’tan bu yana süren Doğu-Batı etkisi mücadelesinin nereye evrileceğini kestirmek zor ancak son durağının Türkiye’deki seçimler olduğu bir gerçek.