Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği tarafından, TOBB’un ev sahipliğinde düzenlenen Türk Dünyası İş Forumu, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın yanı sıra TDT’yi oluşturan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye ile gözlemci üyeler KKTC, Macaristan ve Türkmenistan’ın ekonomi ve ticaretten sorumlu bakanları ve bakan yardımcılarının katılımıyla İstanbul’da gerçekleştirildi.

Forumun açılışında konuşan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, doğal kaynaklara sahip olmanın kalkınma için tek başına artık yeterli olmadığına dikkati çekerek, ekonomik yapının çeşitlendirmesi ve geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Hisarcıklıoğlu, bunun için, sanayi ve ticarete yönelerek, girişimciliğin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Türk devletleri arasında ticaret hacminin artırılması ve engellerin kaldırılması gerektiğini ifade eden Hisarcıklıoğlu, “Ticarette önemli konulardan biri gümrük geçişleri. Bizim coğrafyamızda, kara gümrük kapılarının önemi büyük. Ticaret Bakanlığı’mızın onayı ve destekleri sayesinde TOBB olarak, bunları yenileme ve işletme konusunda, büyük tecrübemiz ve başarımız var. Yaptığımız projeler, Birleşmiş Milletler tarafından da başarı hikayesi olarak kabul edildi ve dünyaya örnek gösterildi.” diye konuştu.

Türkiye’nin girişimcileri artırmak ve özel sektörü geliştirmek suretiyle iki alanda da küresel bir başarıya imza attığını dile getiren Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:

“Türk Devletleri Teşkilatı’nı oluşturan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye ile gözlemci üyeler KKTC, Macaristan ve Türkmenistan, yaklaşık 1,3 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe, 856 milyar dolarlık dış ticaret hacmine ve 174 milyonluk nüfusa sahiptir. Sadece bu rakamlar bile, bir araya geldiğimizde, nasıl büyük bir küresel güce dönüşebileceğimizi göstermektedir. Bu gücü harekete geçirmek için, önce aramızdaki ekonomik entegrasyonu güçlendirmeliyiz.”

“İkili serbest ticaret veya tercihli ticaret anlaşmaları tamamlanmalı”

Rifat Hisarcıklıoğlu, ikili serbest ticaret veya tercihli ticaret anlaşmalarının tamamlanması gerektiğini belirterek, Türkiye’nin bunu Azerbaycan ve Özbekistan ile gerçekleştirdiğini hatırlattı.

Hizmetler ticareti ve yatırımlar alanında serbest ticaret anlaşması çalışmalarının tamamlanması gerektiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, “Dijital ekonomi alanındaki ortaklık anlaşması çalışmaları müzakerelerinin de kısa sürede somut bir anlaşmayla sonuçlanmasını diliyoruz. Biz de önce, ülkelerimiz arasındaki ticari engelleri kaldırmalı, birbirimizle ticareti artırmalıyız.” diye konuştu.

Türk devletlerinin de AB benzeri bir bütünleşme başarı hikayesi yazabileceğini ifade eden Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti:

“Kadınları ve gençleri girişimci olmaya yönlendirmeliyiz. Yatırımcıları ülkelerimize çekmek için, uluslararası standartta bir ‘tahkim’ imkanı sağlamalıyız. Biz Türkiye olarak, tahkim sistemini getirdikten sonra, yılda 1 milyar dolar olan FDI girişi, 10 milyar dolarları geçti. İşte bu vizyonla sizlerle birlikte İstanbul’da, İslam İşbirliği Teşkilatı Tahkim Merkezi’ni kurduk. Hep birlikte buradan yararlanmalıyız. Hazar Denizi gibi çok önemli bir geçiş noktasını, daha aktif ve daha az maliyetli şekilde kullanmalıyız. Trans-Hazar Doğalgaz boru hattının inşasına bir an önce başlamamız gerekli.”

Hisarcıklıoğlu, Türk Devletleri Teşkilatı ve Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği’nin hedeflere ulaşmayı sağlayacak stratejik önemde adımlar olduğunu belirterek, “Böylece, aramızdaki dayanışma daha da artacak ve yeni iş birliği imkanları gelişecektir. İnanıyorum ki el ele verirsek, hükümetlerimiz ve iş dünyası birlikte çalışırsa, yeni başarı hikayelerini, Türk dünyası da yazacaktır.” dedi.

“Ticaretin önündeki engelleri kaldırmalıyız”

Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanychbek Omuraliev da ortak değerler ve kültürel bağlar sayesinde ülkeler arasındaki iş birliğini daha da ileriye taşıdıklarını aktararak, birlikte çalışmak ve iş birliği yapmak için fırsatları daha çok kovalamaları gerektiğini söyledi.

Türk devletlerinin artık önemli bir ekonomik blok oluşturduğunu ve gayri safi yurt içi hasıla büyüklüğünün 1,5 trilyon dolara ulaştığını dile getiren Omuraliev, TDT’nin dış ticaretinin yüzde 129 artışı yakaladığını, dünya ticaretinden aldığı payın yüzde 3 seviyesinde olduğunu ifade etti.

Omuraliev, Türk devletlerinin arasındaki iş birliğini artırmasının önemine işaret ederek, “Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve gümrük işlemlerinin kolaylaştırması konusunda adımlar atılmalıdır. TDT bu konuda çalışmalar yapmaktadır. Serbest ticaret konusunda da adımlar atılıyor.” ifadelerini kullandı.

Üye devletlerin petrol ve doğal gaz gibi yer altı zenginliklerinin dışında farklı alanlarda gelir kaynağı elde etmesinin öneminden bahseden Omuraliev, ülkeler arasında özellikle gümrük ve lojistik alanında ciddi potansiyel bulunduğunu söyledi.

Konuk bakanlardan “iş birliğini güçlendirme” çağrısı

Kırgızistan Ekonomi ve Ticaret Bakanı Daniiar Amangeldiev de bu iş forumlarının ülkeler arası ticaretin artırılması noktasında çok önemli olduğunu belirterek, bugün yeni ortak projeler hayata geçirmek için önemli bir fırsat yakaladıklarını vurguladı.

Amangeldiev, Kırgızistan’ın ülkeler arası ticaretin artırılması, özellikle transit ticaret noktasında verdiği sözlerin hepsini tuttuğunu kaydederek, ülkesinde yurt dışından gelen yatırımcılara yönelik sağlanan kolaylıklardan bahsetti.

KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu da Türk ülkelerinin ulaşmak istedikleri hedefleri ancak iş birliğiyle yakalayabileceklerini belirterek, “Bizlerin emekleriyle birlikte bu hedeflere en kısa zamanda ulaşılması dileğiyle.” diye konuştu.

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ise son yıllarda Avrupa’da ekonomik ve güvenlik alanlarında yaşanan sorunlardan bahsederek, Rusya-Ukrayna savaşının ekonomiye etkilerini anlattı.

Avrupa’da rekabetçiliğin eski gücünde olmadığını dile getiren Szijjarto, bu konuda yeni iş birliklerinin tesis edilmesi gerektiğini söyledi.

Szijjarto, “Uygar bir iş birliği istiyoruz doğu ve batı arasında. Bu nedenle TDT ile iş birliğimizi güçlendirmek istiyoruz. TDT’nin bizim için çok büyük önemi var. Burada önemli bir rol oynayabiliriz. Öte yandan Macaristan Türk Yatırım Fonu’na katılmaya hazır.” dedi.

Üye ve gözlemci ülkelerden önemli isimler katıldı

Toplantıya, TDT’ye üye ve gözlemci ülkelerden önemli isimler katıldı.

Katılımcılar arasında Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Presidyum Başkanı ve Özbekistan Gençlik Politikası ve Spor Bakanı Adham Ikramov, Özbekistan Yatırım Sanayi ve Ticaret Bakan Yardımcısı Nazım Hanmuradov, Kazakistan Ticaret ve Entegrasyon Bakanı Arman Şakkaliyev ve Azerbaycan Ekonomi Bakan Yardımcısı Elnur Aliyev de yer aldı.