Bir ay önce banka şubelerinde yüz yüze yapılan görüşmeler sonrası yüzde 60’a kadar yükselen TL mevduat faizi oranları bu hafta itibarıyla yüzde 50’nin de altına düştü.

Hürriyet’te yer alan habere göre bir ay önce, bankalara göre değişmekle birlikte yüzde 57 ila yüzde 58.5 aralığında değişen; genel müdürlüklerin de devreye girmesiyle yüzde 60’a kadar yükselen mevduat faizi, son iki haftadır önce yüzde 54’e sonra yüzde 47’ye kadar geriledi. Bankaya göre değişmekle birlikte bir ay vadede 100 bin liraya sunulan mevduat faizi yüzde 44, 250 bin liraya sunulan mevduat faizi yüzde 45; 500 bin liraya yüzde 47 şeklinde seyrediyor.

1 milyon liralık mevduata 32 gün vadede verilen faiz oranları ise yine bankaya göre değişmekle birlikte yüzde 47 ila yüzde 52 aralığında değişiklik gösteriyor. Bazı özel bankalarda bu oran, üç aylık vadede yüzde 54’e çıkıyor. Ancak bu da bir ay önce sunulan faiz oranlarının 6 puan altında bir orana denk geliyor. Bazı kamu bankalarında ise 5 milyon liraya üç aylık vadede sunulan faiz oranlarının bile yüzde 50’ye gerilemesi dikkat çekti.

İki ayın en düşük seviyesine geriledi

Merkez Bankası’nın (TCMB) verileri de mevduat faizinin son 8 haftanın en düşük seviyesine gerilediğini gösterdi. Buna göre, son haftalarda yüzde 69’a dayanarak 22 yılın zirvesine yükselen 1-3 aylık TL mevduat faizi, bir haftada 4.4 puan birden geriledi. 10 Mayıs haftasında yüzde 68.18 olan 1-3 aylık TL mevduat faizi 17 Mayıs haftası itibarıyla yüzde 63.71’e çekildi. Bu oran 19 Nisan haftasında yüzde 68.88 ile 2002’den bu yana gördüğü en yüksek seviyeye ulaşmıştı. Ancak Nisan ayının son haftalarından itibaren başlayan gerileme hızlanmış oldu.

Ayrıca bankaların vatandaşa sunduğu mevduat faizi yüzde 58-60 aralığındayken, Merkez Bankası’nın açıkladığı mevduat faizi oranlarının yüzde 69’a dayanmasının nedenleri de merak ediliyordu. Merkez Bankası’nın açıkladığı oran, daha çok yüksek hacimli döviz dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) standart TL mevduata geçişlerde geçerli oluyor.

Aylık net getiri 8 bin 500 TL geriledi

1 milyon TL’ye bir ay önce aylık yüzde 57.5 faiz verilirken, bunun net getirisi 46 bin 502 TL idi. Bu hafta itibarıyla yüzde 47 faiz ile net getiri 38 bin 10 TL’ye gerilemiş oldu.

Peki neden düşüyor? Uzmanlar yanıtladı

Hürriyet’e konuşan Garanti BBVA Başekonomisti Seda Güler Mert ile Gedik Yatırım Başkonomisti Serkan Gönençler, mevduat faizinde görülen düşüşün ana nedeninin piyasada oluşan TL likidite fazlasından kaynaklandığını söyledi.

Gönençler, “Hem yerli hem yabancı yatırımcı tarafında TL varlıklara yönelik ilgi var. Yurt dışından sermaye girişleri hızlandı. Yerli yatırımcı da döviz mevduatını bozuyor. Swap hariç rezervler mart sonundan bu yana kabaca 60 milyar dolara yakın iyileşmiş durumda. Nisan sonu itibarıyla yüzde 53 olan bankalararasi gecelik faizler yüzde 47’ye geriledi. Bu durum mevduat faizini de aşağı çekiyor” dedi.

Merkez Bankası, perşembe günü TL mevduat ve Kur Korumalı Mevduat’ta zorunlu karşılık oranlarını artırmıştı. Gönençler, Merkez Bankası’nın likiditeyi çekmek için zorunlu karşılıklarda artışa gittiğini; sermaye girişlerinin sürmesi durumunda bu hamlelerin devam edebileceğini söyledi.

TL likidite arttı

Garanti BBVA Başekonomisti Seda Güler Mert ise mevduat faizindeki düşüşün iki nedenini şu ifadelerle anlattı:
“Nisan’daki PPK, bankaların fonlama faizini aşağı getirecek şekilde etkili oldu. Bunun yansımalarını görmeye başlamıştık. Bir de son bir ayda ülkeye ciddi bir döviz girişi var. Yerleşikler de ters dolarizasyona geçiyorlar. Merkez Bankası da kuvvetli bir şekilde rezerv biriktiriyor ve bunları satın aldıkça piyasada TL bırakıyor. Piyasadaki fazla TL’nin getirdiği sonuç olarak faizler de aşağı yönlü etkilenmeye başladı.”

‘Yeniden yüzde 60’a çıkabilir’

İlerleyen günlerde piyasadaki likiditeyi kısacak uygulamalarla mevduat faizinin yeniden yükselişe geçmesi bekleniyor.

Garanti BBVA Başekonomisti Seda Güler Mert, “KKM’den çıkışı hızlandırmak için alınan tedbirler var. O yüzden KKM’ye yüksek faiz uygulama durumu kalmayacak, bankalar daha çok TL vadeli mevduata geçişi zorlayacak. Bu nedenle tekrar mevduat faizlerinin yukarı yönlü ivmeleneceğini göreceğiz. Totalde yüzde 56’ya gerileyen oranın tekrar yüzde 60’lara yükseldiğini görebiliriz” diye konuştu.

Kredi faizleri de düştü

Mevduat faizinin yanı sıra kredi faizlerinde de belirgin düşüşler görülüyor. Merkez Bankası verilerine göre, Mayıs ayının ilk haftası yüzde 80’e dayanan ihtiyaç kredisi faizi, 10 Mayıs haftasında yüzde 79.21’e, 17 Mayıs haftası itibarıyla da yüzde 78.04’e geriledi. Ticari kredi faizleri ise aynı dönemde yüzde 65.56’dan yüzde 64.32’ye indi.