Merkez Bankası (TCMB), 2023 yılının ikinci Finansal İstikrar Raporu’nu dün yayımladı.

Raporda yer verilen bilgilere göre, yakın izleme ve tahsili gecikmiş alacak (TGA) toplamının brüt krediler içerisindeki payı Eylül 2023 itibarıyla yüzde 9,4 oldu.

Bu rakam, kredi hacmi dikkate alındığında eylül sonu itibarıyla 1 trilyon 6 milyar TL’ye denk geliyor.

TGA ORANINDA DÜŞÜŞ DURDU

Söz konusu oranın 2021 yılı sonundan itibaren yaklaşık 500 baz puan azaldığına işaret edilen raporda “TGA oranındaki azalma eğilimi haziran ayının sonuna kadar devam etmiş, para politikasında sıkılaşma süreci sonrasında kredi büyümesindeki yavaşlamayla birlikte TGA oranı yatay bir seyir izlemeye başlamıştır” denildi.

TGA oranında tarihsel ortalamanın altındaki düşük seyrin tüm kredi alt türlerinde gözlendiği, firmaların yakın izlemedeki kredi oranları iyileşmeye devam ederken, bireysel kredilerin yakın izleme oranının sınırlı artış gösterdiği aktarılan raporda “Yakın izlemede sınıflandırılan kredilerin önemli bir kısmının gecikmesi bulunmamaktadır. Bankaların ihtiyatlılık gereği yüksek karşılık ayırma politikasını sürdürdükleri gözlenmektedir” ifadeleri yer aldı.

YAKIN İZLEMEDEKİ BİREYSEL KREDİLERDE ARTIŞ

Yakın izlemede sınıflandırılan kredilerin toplam krediler içerisindeki payının 2022 yılından 2023 yılı ikinci yarısına kadar gerilediği belirtilen raporda, 2023 yılı ikinci yarısından itibaren ise gerileme eğiliminin, bireysel krediler kaynaklı olmak üzere, yerini yatay bir seyre bıraktığı kaydedildi.

Yabancı para firma kredilerinin yakın izleme oranlarının uzun süredir diğer kredi türlerinin üzerinde hareket ettiği, bu durumun, 2018 yılı döviz kuru gelişmeleri sonrasında ödeme güçlüğü yaşayan ve yabancı para kredileri yapılandırılan döviz geliri düşük firmaların halen ikinci grupta sınıflandırılması ile ilişkili olduğu bilgisi de raporda yer aldı.

Ayrıca, kredilerin ağırlıklı olarak TL para biriminde büyümesinin de TL yakın izleme oranlarının düşük kalmasında etkili olduğu vurgulandı.

Daha dar kapsamlı kredi riski ölçütü olarak takip edilen, TGA ve ödemesi gecikmiş yakın izlemedeki krediler toplamının brüt kredilerdeki payı da 2021 yıl sonuna kıyasla 200 baz puan gerileyerek eylül ayı itibarıyla yüzde 2,6 seviyesinde gerçekleştiği bilgisi de raporda yer aldı.

YAPILANDIRILAN KREDİ ORANI YÜZDE 4,7

Yapılandırılan kredilerin brüt kredilere oranı da eylülde yüzde 4,7 seviyesine geriledi. Bu orana göre yaklaşık 500 milyar TL’lik kredi yapılandırıldı.

Yapılandırılan kredilerin yüzde 91’i yakın izleme sınıfında, yüzde 8’inin TGA sınıfında ve çok sınırlı bir kısmının da birinci grupta izlendiği görüldü.

Raporda, bankacılık sektörünün yapılandırılan kredileri ihtiyatlı bir şekilde yakın izlemede sınıflandırdığı, halihazırda bu krediler için yüksek karşılıklar ayırdığı ve bu krediler kaynaklı risklere karşı banka bilançolarının dayanıklı olduğunun değerlendirildiği belirtildi.

YAKIN İZLEMEDEKİ ENERJİ VE MADEN KREDİLERİ ARTTI

Kredi riski görünümüne sektörel kırılımda bakıldığında, kredi riskinde belirgin bir artış gözlenen sektör bulunmadı.

2021 ve 2022 yıl sonlarına kıyasla tüm sektörlerin TGA oranı iyileşmiş olup, en büyük iyileşme inşaat, ticaret ve madencilik sektörlerinde görüldü.

Bununla birlikte, 2022 yıl sonuna göre yakın izlemedeki kredi oranları enerji ve madencilik sektörlerinde artış gösterdi.

Kur gelişmeleri nedeniyle bankacılık sektörünün ağırlıklı olarak yabancı para kredi kullanan enerji ve madencilik sektörüne karşı daha ihtiyatlı duruş sergilediği değerlendirildi.

KARŞILIK ORANLARI

Bankaların salgın sonrasında ihtiyatlılık gereği artırmaya başladıkları karşılık oranlarındaki eğilimin mevcut rapor döneminde de korunduğu görüldü. Birinci grup, yakın izleme ve TGA sınıfındaki krediler için karşılık oranları sırasıyla yüzde 0,9, yüzde 23,2 ve yüzde 85,7 seviyesinde oldu.

Yakın izlemede takip edilen ve yapılandırılan kredilerin karşılık oranı yüzde 29,4 ile yakın izlemedeki diğer kredilerin karşılık oranının (yüzde 15,9) üzerinde seyretti.