Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ile Türk Devletleri Değerleme Uzmanları Birlikleri Konseyince düzenlenen 2. Uluslararası Değerleme Uzmanları Forumu’nda konuşan Gönül, gayrimenkul değerlemenin kamu yararı çerçevesinde yürütülen bir faaliyet olduğunu anlattı.

Gayrimenkullerin, bunlara bağlı hak ve faydaların değerlerinin gerçeğe uygun olarak raporlanmasının sermaye piyasasında şeffaflığın artırılması ve yatırım kararlarının etkinliği açısından büyük önem taşıdığını ifade eden Gönül, gayrimenkullerin, finansal sistemdeki temel teminat unsuru olmasının yanı sıra işletmelerin aktiflerinde önemli bir yer de tuttuğunu kaydetti.

Gönül, uluslararası standartlara uygun olarak yetkin ve etik prensipleri benimsemiş kişi ve kurumlar tarafından hazırlanmış değerleme raporlarıyla ulaşılan gerçeğe uygun değerlerin sistemin işleyişi açısından önemli olduğunu dile getirdi.

Bu kapsamda, gayrimenkul yatırımlarının finansmanında sürdürülebilir bir sistemin kurulması için sağlıklı bir hukuki altyapıyla uluslararası standartlarda taşınmaz değerlemesi yapacak kişi ve kuruluşların varlığının büyük önem taşıdığını vurgulayan Gönül, şöyle devam etti:

”SPK olarak, taşınmaz değerleme faaliyetlerinin gelişmesi için 30 yılı aşkın bir süre içerisinde önemli adımlar attık. Gayrimenkul değerleme hizmeti verecek kuruluşlara ve bu kuruluşların, Kurulumuzca yetkilendirilmelerine ilişkin düzenlemelerimiz, muhtelif ilke kararlarıyla 1990’lı yıllarda başlamış olup, 2001’de değerleme sektörüne ilişkin müstakil bir tebliğ yürürlüğe konmuştur. Bu düzenlemeler sayesinde ‘gayrimenkul değerleme’ mesleğine ilişkin altyapı oluşturulmuş, değerleme yapacak kişi ve kuruluşlarca sahip olunması gereken şartlar belirlenmiş, gayrimenkulle ilgili işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir biçimde yapılabilmesi ve kamunun doğru aydınlatılması sağlanmıştır.”

”Piyasamızda lisanslı profesyonel gayrimenkul değerleme uzmanları aktif rol almaya başlamıştır”

Gönül, düzenlemelerle piyasada lisanslı profesyonel gayrimenkul değerleme uzmanlarının aktif rol almaya başladığını belirtti.

Uluslararası Değerleme Standartları Konseyi tarafından yayımlanan “Uluslararası Değerleme Standartları”nın 2006 yılında SPK tarafından mevzuata kazandırıldığını söyleyen Gönül, ”Böylece gerek ulusal gerekse uluslararası ölçekte yapılan gayrimenkul işlemlerinin şeffaflaştırılması ve kolaylaştırılması sağlamıştır. Gayrimenkul değerlemelerinin güvenilirliği artırılmıştır. Gayrimenkul değerleme uzmanları için yol gösterici olunmuştur.” değerlendirmesini yaptı.

Gönül, mevcut durumda değerleme standartlarının uluslararası standartlarla tam uyumlu olduğunu ifade ederek, Kurul’un gerçekleştirdiği diğer önemli bir atılımın ise gayrimenkul değerleme mesleğinin geliştirilmesi ve saygın bir konuma ulaşması için 2010’da Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’nin kurulması olduğunu aktardı.

Öz düzenleyici bir kamu kurumu olarak birliğin faaliyete geçmesiyle sektörün ihtiyaç duyduğu mesleki kurallar ve standartların geliştirildiğini kaydeden Gönül, bunun yanında, ülke genelinde ve bölgesel olarak gayrimenkul değerleri konusunda, veri analiz raporları, değer haritaları oluşturmak ve değerlemenin kalitesini artırmak amacıyla Merkezi Kayıt Kuruluşu AŞ nezdinde Gayrimenkul Bilgi Merkezi (GABİM) kurulduğunu anımsattı.

Gönül, şöyle konuştu:

“Burada özellikle GABİM tarafından oluşturulacak değer haritalarına dikkati çekmek istiyorum. Sektörde üretilen her değerleme raporu -ki bu sayı yıllık ortalama 1 milyonu bulmaktadır- GABİM nezdinde veri tabanına aktarılacak, bu veriler işlenecek ve ülkemiz genelinde değer haritaları oluşturulacaktır. Buna göre, belli bir lokasyonda yer alan herhangi bir gayrimenkul için değer haritaları, bir temel ölçüt olarak kullanılabilecektir. Böylelikle değerleme raporlarında sunulan nihai değerlerin birbirlerinden çok ayrışmasının önüne geçilebilecektir. GABİM’in üreteceği yüksek kalitedeki değerleme verisi kamunun, finans sektörünün ve değerleme uzmanlarının kullanımına açılacaktır.”

Sektörde 159 gayrimenkul değerleme kuruluşu faaliyet gösteriyor

Türkiye’de gayrimenkul değerleme mesleğinin ilk defa SPK tarafından düzenlendiğini ve bu alanda başka bir düzenleme bulunmadığını aktaran Gönül, bu nedenle, Bilirkişilik Kanunu, Kamulaştırma Kanunu, Bankacılık Kanunu, İcra İflas Kanunu gibi birçok kanunda, SPK’nin düzenlemelerine atıflar yapıldığını, bunun da SPK’nin piyasadaki öncü rolünü gözler önüne serdiğini vurguladı.

Gönül, bu çalışmaların tüm Türk devletleri için de öncü ve yol gösterici olmasını ümit ettiğini belirterek, konuşmasını şöyle tamamladı:

“SPK olarak sektöre ilişkin denetim ve gözetim faaliyetlerimiz sürekli devam etmektedir. Kurulumuz nezdinde, gayrimenkul değerleme kuruluşlarıyla gayrimenkul değerleme uzmanlarının gözetimini sağladığımız ve Uzaktan Veri Alım Platformu (UVAP) olarak adlandırdığımız sistemimiz mevcuttur. Ayrıca, sektörden gelen talepler doğrultusunda; gayrimenkuller yanında, makine ve ekipman değerlemesi yapacak kişi ve kuruluşların sahip olması gereken koşullar, Kurulumuzca belirlenmiş, gerekli koşulları taşıyanlar makine ve ekipman değerlemesi yapmaya yetkili kuruluşlar listesine alınmıştır. Son olarak, Kurulumuz çalışmaları ve düzenlemeleri neticesinde büyüyen ve binlerce kişiye istihdam sağlayan gayrimenkul değerleme sektörüne ilişkin bazı güncel bilgileri vereceğim: Sektörde 159 gayrimenkul değerleme kuruluşu faaliyettedir. Gayrimenkul Değerleme Lisansı sahibi toplam 15 bin 744 kişi varken, bunların 6 bin 444’ü aktif olarak çalışmaktadır. Yıllık ortalama 1 milyon civarında gayrimenkul değerleme raporu üretilmektedir. Tüm tapu işlemleri için gayrimenkul değerlemesi yapılması, gerek vergi kaybını önlemesine gerekse hem alıcının hem de satıcının değer konusunda daha sağlıklı ve sağlam işlem yapabilmesine imkan verecektir.”