EYT düzenlemesi 3 Mart 2023’te çıkarılan yasa ile yürürlüğe girdi. Milyonlarca kişi emeklilik hakkı elde etti. 2008’deki düzeleme kadar sigortalı olanlar için Meclis’e yasa teklifi verildi. Milyonlarca kişinin emekli olmasını sağlayan EYT düzenlemesi sonrası gözler 1999-2008 arasındaki sigortalıların durumuna çevrilmişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, kademeli emeklilik taleplerine olumsuz cevap vererek “Staj sigortası ve kademeli emeklilikle ilgili bir çalışmamız yok” demişti.

Ancak 1999-2008 arasında sigortalılar, EMADDER çatısı altında kademeli emeklilik taleplerini sürdürmeye devam ediyor.

EYT’yi kıl payı kaçıranlar 1 gün için 17 yıl fazladan çalışacakken Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) dikkat çeken bir veri yayımladı.

SGK’nın verilerine göre, 2023’te SSK (4A) kapsamında 1 milyon 925 bin, Bağ-Kur (4B) kapsamında 183 bin, Emekli Sandığı (4C) kapsamında ise 86 kişiye emekli maaşı bağlandı.

Böylece toplamda yaşlılık aylığı bağlanan kişi sayısı 2 milyon 193 bin 791’e ulaştı ve toplam emekli sayısı 2023 yılında 15.2 milyon kişiye çıktı.

Geçen yıl emekli olan EYT’lerin yaklaşık yarısı hala sigortalı olarak çalışıyor

Habertürk’ün aktardığı bilgiye göre, emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeniyor. 2022’de 945 bin olan SGDP’ye tabi emekli çalışan sayısı, 2023’te 1 milyon 865 bine yükseldi. Bu, sigortalı çalışan emekli sayısının 919 bin kişi arttığını gösteriyor. Geçen yıl emekli olan EYT’lerin yaklaşık yarısının hala sigortalı olarak çalıştığı tespit edildi.

SGK’nın açıklamasına göre, “Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından, 1 çalışana karşılık 3 emekli olması gereken aktif/pasif dengesi 2023 yılında önemli ölçüde bozuldu. 2022’de 1 emekliye karşılık 2,01 çalışan olan bu denge, 2023’te 1 emekliye karşılık 1,67 çalışan seviyesine geriledi” denildi.

Yine verilere göre, 9/12/2016 tarihinden itibaren 6764 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılmaya başladığından aktif sigortalı olarak değerlendiriliyor. Bu şekilde aktif sigortalı sayılan stajyer, kursiyer ve çırakların sayısı 1 milyon 854 bin kişiyi buluyor. Aktif sigortalılar arasında gösterilen 460 bin zorunlu tarım BAĞ-KUR’lu, primlerini düzenli ödemeyen kişilerden oluşuyor.

“Türkiye tarihine emeklilik açısından baktığımızda, EYT benzeri üç farklı Emeklilik Yasası çıkarıldığını görüyoruz” diyen SGK Uzmanı Emin Yılmaz konuya ilişkin Vatan’a yaptığı açıklamasında şu değerlendirmede, “Mevcut yasalarımıza göre, emeklilikle ilgili olarak üç dönem esas alınıyor: 1999 öncesi, 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası. Sigortaya başlangıç tarihiniz, bu emeklilik şartlarını otomatik olarak belirliyor. Şu anki yasa doğrultusunda kısaca özetlemek gerekirse, 8 Eylül 1999’dan önce, yaş haddi kaldırıldı; erkekler için 25 yıl, kadınlar için 20 yıl süre geçmesi gerekiyor ve prim günleri 5.000 ile 5.975 gün arasında değişiyor. 8 Eylül 1999’dan bir gün sonra, yani 9 Eylül 1999 ile 1 Mayıs 2008 arasında, yaş haddi erkeklerde 60, kadınlarda 58 olarak belirlendi ve prim günleri 7.000 güne yükseltildi. Şu anda Meclise sunulan ikinci bir EYT yani 2000 sonrasında işe başlayanlarla ilgili bir yasa teklifi var. Bu grup, haklarını talep etmek için bir dernek kurdu” dedi ve ekledi:

‘Her şey mümkün’

“Yasa teklifinin içeriğine bakıldığında, prim günlerinin özellikle 6.250 günden başlayarak 7.000 güne kademeli olarak artırılması, yani direkt 7.000 gün değil, 6.250 günden başlayarak tanımlanan prim günlerinin kendi içinde kademeli olarak değişmesi, ikinci grup EYT ile ilgili yaşların da 43’ten başlayıp 50 ve 52 yaşa kadar ilerlemesi talep ediliyor. Bu yasa teklifiyle ilgili olarak Gazi Meclis karar verecek ve sonrasında durum netleşecek. Türkiye’de olduğumuz için her şeyin mümkün olduğunu söyleyebiliriz. 8 Eylül 1999’dan sonra işe girenlerle ilgili olarak, belirli bir yaşa geldiklerinde ‘yaşlısın’ gerekçesiyle işe alınmamaları bu talebin nedenlerinden biri. Bağ-Kur’lularla ilgili olarak da, 8 Eylül 1999’dan sonrasıyla ilgili çıkan kanunlar nedeniyle, geriye dönük olarak ispat etseler bile, yasadan kaynaklı olarak bu günleri alamıyorlar ve yaşları da aynı şekilde 58, 60 hatta 65 yaşa kadar gidiyor. Bunun düzeltilmesi ile ilgili bir yasa teklifi sunuldu. Süreci yine meclisimiz belirleyecektir.”