İlk çeyrekte hedefin yüzde 50 üzerinde iç borçlanma gerçekleştiren Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın iç borç çevirme rasyosu da yüzde 203,44’e çıktı. Hazine, ödediği her 1 TL borç karşılığında yeniden 2.03 lira borç alırken, en hızlı büyüyen müşterisi de yerli özel bankalar oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı yılın ilk çeyreğinde tahvil ve kira sertifikası ihraçlarıyla 218.7 milyar lira iç borçlanma yaptı. Planlanan 142.5 milyar liralık iç borçlanma hedefinin 76.2 milyar lira üzerinde bir ilk çeyrek iç borçlanması gerçekleştirilirken Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın şubat itibariyle iç borçlanma oranı 3 aylık hareketli ortalamada yüzde 203,44 ile Ağustos 2020 sonrasındaki en yüksek seviyeye ulaştı. Bakanlığın verilerine göre TL cinsi iç borç çevirme oranı şubat itibariyle yüzde 219,3’e ulaştı. Merkez Bankası’nın regülasyonları bankacılık sektörünü Hazine’nin sabit kuponlu tahvil ihraçlarına yönlendirirken geçen yıl şubata göre iç borç stokunda alınan payda en hızlı artış yerli özel bankalarda yaşandı.

Mayıs sonrası temmuz ve ağustos yüklü

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Hazine’nin önünde yoğun iç borç ödemelerinin yaşanacağı bir 6 ay bulunuyor. İlk yüklü iç borç ödemesi mayıstaki 103.1 milyar liralık servis olacak. Mayısta 15.4 milyar liralık ana paraya karşın 87.7 milyar lira faiz ödemesi yapacak olan Hazine’nin temmuz ve ağustosta da yüklü iç borç servisleri bulunuyor. Temmuzda 105.1 milyar liralık anapara 11.7 milyar liralık faizle 116.8 milyar liralık, ağustosta ise 66.1 milyar lira ana paraya karşılık 58.3 milyar liralık faizle 124.4 milyar liralık iç borç servisi gerçekleştirilecek.

Merkez Bankası bankacılık sektörüne hem krediler hem de yabancı para mevduat oranı alanlarında belli sınırlar koyuyor ve bu sınırlar aşıldığında ek menkul kıymet alım zorunluluğu getiriyor. Bu durum Hazine’nin çok daha uygun maliyetli borçlanmasına neden olurken bankacılık sektöründe de sabit kuponlu tahvillere olan talebi artırıyor. Hazine hem vadeyi uzatır hem de maliyeti düşürürken iç borç çevirme rasyosu da yükseliyor. Geçen yılsonunda yüzde 132 olan iç borç çevirme rasyosu 2021 yılında ise yüzde 90 seviyesindeydi. Şimdi ise yüzde 200’ler aşılmış durumda.

Hazine’nin verilerine göre geçen yıl şubatta toplam borç stokunun yüzde 47,39’u iç borç stokuydu.

Bu oran bu yıl şubatta yüzde 48’e yükseldi. Toplam borç stoku içinde sabit faizli tahvillerin payı yüzde 24,55 iken bu yıl şubatta 2.67 puanlık yükselişle yüzde 27,17’ye çıktı. TÜFE’ye endeksi tahvillerin payı da yüzde 10,57’den 1.09 puanlık azalmayla yüzde 9,48’e indi.

Kamu bankalarının payında 2.84 puanlık düşüş

İç borç kompozisyonunda yurtiçi yerleşiklerin payı geçen yıl şubatta yüzde 97,83 iken bu yıl şubatta 1.44 puanlık artışla yüzde 99,27’ye yükseldi. Bankacılık kesiminin payı da 4 puanlık artışla yüzde 77,52’ye çıkarken en hızlı artış yerli özel bankalarda yaşandı.

Kamu bankalarının iç borç stokundaki payı geçen yıl şubata göre 2.84 puan azalarak yüzde 34,95’e geriledi, yerli özel bankaların payı yüzde 20,06’dan 3,68 puanlık artışla yüzde 23,74’e yükseldi. Yabancı bankaların payı ise 2.68 puanlık artışla yüzde 8,95’ten yüzde 11,63’e çıktı. Yabancıların geçen yıl şubatta yüzde 2,17 olan payı ise yüzde 0,73’e kadar düştü.

Ekonomistler Hazine’nin iç borç çevirme rasyosunun yükselişinin piyasaya ödediğinden fazla piyasadan borçlanma anlamına geldiğini dile getirerek borç verilebilir tüm kaynaklara Hazine’nin talip olduğunu vurguladı. Bu nedenle piyasaya verilebilecek kaynakların çoğunun Hazine’nin fonlanmasına gittiğini dile getiren ekonomistler özel sektörün ise bu kaynaklara erişiminin ise böylece azaldığını vurguladı. Ekonomistler, Hazine’nin nakit açığının şubatta 171.5 milyar lira ile rekor seviyeye çıkmasının da iç borç çevirme rasyosundaki artışta önemli olduğunu dile getirdi.

Yeşil tahvil ihracı için yetki verildi

Hazine ve Maliye Bakanlığı bu yılın ilk çeyreğinde iki eurobond ihracıyla toplam 5 milyar dolar dış borçlanma gerçekleştirdi. İlk kez düzenlenecek olan yeşil tahvil ihracı içinse dün yetki verildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Hazine USD cinsinden 2030 vadeli bir yeşil tahvil ihracı gerçekleştirmek üzere yetki verdi. Açıklamada “Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2023 yılı dış fi nansman programı çerçevesinde ABD doları cinsinden 2030 vadeli bir yeşil tahvil ihracı gerçekleştirmek üzere Bank of America, ING, J.P. Morgan ve Standard Chartered’a yetki vermiştir” denildi. Hazine ihraç öncesi uluslararası piyasada Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG) kriterlerinde borçlanma için Sürdürülebilir Finansman Çerçeve Dokümanı’nın tanıtımlarını da içeren yatırımcı toplantıları düzenlemeye başlamıştı. 20 Mart’ta Avrupa’da başlayan ilgili yatırımcı görüşmelerine Hazine’nin yanı sıra çevre ve enerji bakanlıklarından da üst düzey katılım oldu. ING ve Standard Chartered Bank yatırımcı toplantılarını organize ediyor. Hazine bu yıl 10 milyar dolar seviyesinde dış borçlanma planlıyor.