‘Yüksek ham petrol fiyatlarının yarattığı baskıya ilaveten, doların faize dayalı gücünün, Türkiye, Brezilya ve Güney Kore gibi enerji ithal eden ekonomilerin para birimlerine sert darbe indirdiğini’ belirten Nikkei Asia analizi, ‘salı günü Türk lirasının dolar karşısında ağustos sonuna kıyasla yüzde 8 değer kaybına uğradığını, Güney Kore para birimi wonun son 15 ayın en düşük düzeyine indiğini, Güney Kore Merkez Bankası Başkanı Lee Ju-yeol’un ulusal para birimini desteklemek için müdahale işareti verdiğini’ sıraladı.

‘Hem ulusal para birimlerinin zayıflamasının ithalat fiyatlarında artışa neden olarak ülke ekonomilerini durgunlaştırma riski taşıdığına, hem de Çin’in büyümesine ilişkin belirsizliğin üzerine dolar ve petrol rallilerinin küresel ekonomi için risklere dönüştüğüne’ dikkat çeken analizde şöyle denildi:

Gözler Fed’de

“ABD’nin yüksek faiz oranları doların yükselişini körüklüyor. Enflasyonun yüksek kalmaya devam edeceği görüşü üzerine (ABD Merkez Bankası niteliğindeki) Federal Rezerv’in (Fed) faiz oranlarını er ya da geç yükseltmesi beklenirken, 10 yıllık Hazine bonolarının getirisi cuma günü geçici olarak yüzde 1.6 aralığına yükseldi ki, bu, kabaca son 4 ayın en yüksek seviyesi.”

“Doların kazanımlarının etkisi çeşitlilik arz ediyor. Singapur doları ve Tayland bahtı ağustos sonu ile salı arasında yaklaşık yüzde 1 ile 3 arasında değer erozyonuna uğrarken, yen dolar karşısında 113 aralığına düşerek son 34 ayın en zayıf seviyesine indi.”

“Bunun tersine, kaynak zengini Rusya, Kanada ve Avustralya ulusal para birimlerinin güçlendiğini gördüler.”

“Para birimi zayıflığı, yatırım fonlarının çıkışına yol açar ve dolar cinsinden borcu büyütür. Uluslararası Para Fonu (IMF) tahminlerine göre Brezilya’nın devlet borcunun gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oranı yüzde 90.6, Güney Afrika’nınki ise yüzde 68.8. Hem real hem de rand, ağustos ayının sonundan beri keskin bir şekilde zayıfladı.”

Büyümesi yabancı yatırıma bağımlı ‘kırılgan beşli’

“Her iki ülke de bir zamanlar Hindistan, Endonezya ve Türkiye ile birlikte ‘Kırılgan Beşli’ olarak adlandırılmıştı, zira bunlar, büyümek için yabancı yatırıma yüksek oranda bağımlı olmalarının dış şoklara karşı savunmasız hale getirdiği ülkeler.”

“Yükselen ham petrol fiyatları doların kazanımlarını hızlandırdı. Refinitiv/CoreCommodity CRB Endeksi, yaklaşık 6 yıl 10 aydır görülmediği kadar yüksek seviyelerde.”

‘Merkez bankaları ikilemde’

“Merkez bankaları için bu koşullar bir ikilem oluşturuyor. Güney Kore Merkez Bankası’nın (BOK) ağustos ayında politika faizini yükseltmesi, wonun değer kaybetmesini frenlemeye yetmedi. BOK, zayıf wona müsamaha göstermenin ithalat fiyatlarının yükselmesine ve ekonomik koşulların kötüleşmesine neden olabileceğinden endişe ediyor.”

“Yüksek petrol fiyatlarının kaynak ithalatçılarının cari hesap bakiyelerini kötüleştirmesi riski, para birimlerinin daha fazla satılmasına yol açan bir olasılık oluşturuyor. IMF tahminlerine göre Türkiye ve Tayland’ın cari açıkları GSYİH’nın yüzde 2.4’ü ve yüzde 0.5’i düzeyinde. Her iki ülkenin de ekonomileri, koronavirüs pandemisinden ağır darbe yiyen turizm sektörüne bağımlı.”

‘Çin’e ihracat yapan ülkeler de zorda’

“Bu arada Çin’deki ekonomik yavaşlama işaretleri, bir pazar olarak Çin’e bağımlı ekonomiler için kötüye alamet. Çin’in mal ithalatı, dolar bazında yıllık yüzde 17.6 artarak eylül ayında analistlerin tahminlerinin altında kaldı. Çin’in talebinin zayıflaması, en çok ihracatı yaptığı Çin’e bağımlı Güney Afrika gibi ülkelerin para birimlerini etkiliyor.”  Sputnik