Bu sene yılda sadece bir kere asgari ücret yapılacağı belirtilirken gözler ocak ayında açıklanacak asgari ücrete çevrildi.

Türkiye köşe yazarı İsa Karakaş köşe yazısında “Asgari ücrette kritik 17 bin-18 bin bandı” başlıklı yazı kaleme aldı. Karakaş’ın yazısının tamamı şu şekilde:

Yeni yılda geçerli olacak asgari ücretin belirlenmesi için Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını bugün gerçekleştiriyor. Akabinde ay içinde yapılacak toplantılar neticesinde en geç 31.12.2023 günü açıklanması gerekmektedir.

Asgari Ücret Tespit Komisyonun toplanması için, en az 10 üyenin katılımı kâfidir. Komisyonun oy birliği ile karar almasına gerek bulunmamaktadır. Oylarının çoğunluğu ile karar verebilmektedir.

Yedi milyonu aşkın işçiyi doğrudan doğruya alakadar etmektedir. Yakın ücret alanları da hesaba katınca toplamda 12 milyona yakın işçiyi ilgilendirmektedir. Hâl böyle olunca milyonların gözü pürdikkat açıklanacak yeni asgari ücret rakamında.

Geçen sene yine bu zamanlarda okuyucularımızın meraklarını gidermek için somut veriler ve önceki yıllara ait istatistiksel analizlere dayanarak hesapladığımız olası asgari ücret, küsurat hariç aynen açıklanmıştır. Dileyen okuyucularımız önceki yazılarımızda görebilir.

Peki 1 Ocak 2024 tarihinde asgari ücret ne kadar olabilir? Gelin yine somut verilere dayanarak matematiksel olarak analiz edelim.

TEK ASGARİ ÜCRET, SEÇİM VE YENİ EKONOMİ PROGRAMI FAKTÖRLERİ

İlgili mevzuata göre asgari ücretin en geç iki yılda bir olmak üzere belirlenmesi gerekmektedir. Ancak daha fazla belirlenmesine yönelik bir sınırlama konulmamıştır. 2022 yılında yeniden enflasyon rakamlarının artmasına bağlı olarak asgari ücret iki defa güncellenmiştir. 2023 yılında da iki kez belirlenmiştir.

Hükûmet kanadından yapılan açıklamalara bakıldığında yeni ekonomi programında yer alan başta enflasyonun düşürülmesi ve diğer ekonomik gidişata göre yeni yılda geçerli olacak asgari ücretin belirlendikten sonra artık temmuz ayında ya da yıl içinde herhangi bir ayda ikinci bir kez asgari ücret belirlenmeyeceği kamuoyuna açıklanmıştır.

ENFLASYON VE BÜYÜME RAKAMLARI

2024 yılında enflasyonda önemli bir düşüş olacağı varsayımından hareketle sadece bir kez belirleneceği hükûmet tarafından şimdiden açıklanmıştır. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ücreti belirlerken;

> Ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu,

> Ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini,

> Fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarının yanı sıra enflasyonun seyri, ekonominin büyümesi emekçiler ile sermayenin bu büyümeden aldığı hisseler gibi birden çok unsuru göz önünde bulundurmaktadır.

Diğer yandan asgari ücret belirlenirken göz önünde bulundurulacak enflasyon farkı bugün itibarıyla 5 aylık gerçekleşen kasım ayı dâhil %33,66 olarak gerçekleşmiştir. Buna göre aralık ayı hariç sadece gerçekleşen bu oranlar dikkate alındığında komisyon bile olmasa bugün itibarıyla asgari ücret 15 bin 250 TL’dir. Aralık enflasyonu da dikkate alındığında 6 aylık enflasyon farkının OVP ve Merkez Bankası hedeflerine göre %38 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Yine geçen yıl baz etkisiyle 6 aylık enflasyon %15,40 olarak gerçekleşmiştir. Buna karşın hükûmet bu oranın %39,26 üzerinde refah payı vererek yüksek asgari ücret rakamı (%54,66) açıklamıştır. Bu sene de büyüme rakamlarının %4,5-%5 olması beklenmektedir. Ancak ekonomiyi dizginlemeyi hedeflen OVP hedeflerine bakıldığında bu sene bu kadar yüksek refah payı verilmesinin mümkün olmadığını söyleyebiliriz. Ancak önümüzde yerel seçimler, büyümeden alınan payların gittikçe ücretliler aleyhine bozulması, satın alma gücünün düşmesi ve asgari ücretin yıl içinde artırılmayacak olması göz önünde bulundurulduğunda en az %12-%23 oranında refah payı verilmesi tahmin edilmektedir. Bu bağlamda net asgari ücretin 17 bin ila 18 bin bandında açıklanması güçlü ihtimaller olarak görünmektedir. Bu bağlamda asgari ücretin brüt 20.000 TL olmasını öngörmekteyim. Buna göre aşağıdaki tabloda yaptığımız hesaplamada;

Asgari ücretin yine vergilerden muaf olacağı da göz önünde bulundurulduğunda net olarak 17 bin TL civarında gerçekleşmesini beklemekteyiz.

Azami öngörümüz ise 18 bin TL bandında olacağı yönündedir. Yukarıda yer verdiğimiz tablodaki hesaplamada %20,5 olan işveren SGK uzun vadeli sigorta kolları priminden %5 oranındaki SGK teşviki düşürülerek hesaplama yapmıştır. Dolayısıyla kaçak ya da sahte sigortalı çalıştıran veya SGK prim borcunu ödemeyen işverenlerin maliyeti %5 daha fazla olacaktır. Buna göre yapacağımız hesaplamada asgari ücretin işverene maliyeti aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi 11.750 TL olarak hesaplanacaktır.”