Londra merkezli bağımsız ekonomik araştırma şirketi Capital Economics’ten kıdemli ekonomist Liam Peach, Türkiye ekonomisindeki yeni dönemle ilgili Financial Times’ta bir makale kaleme aldı.

İngiliz finans gazetesinde yer alan makaleye göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmışın dışında ekonomi politikalarından uzaklaşmaya istekli olduğuna dair işaretler, yatırımcıların Türkiye’ye yönelik iyimserliklerinin artmasına neden oldu.

Ancak makaleye göre yatırımcılar, Türkiye ekonomisinin yapması gereken ayarlamanın boyutunu ve Erdoğan’ın politika değişikliği gerçekten başlamadan rotasını tersine çevirme riskini hafife almamalı.

Makalede ayrıca cari işlemler hesabında sürdürülebilir bir toparlanma ve yabancı sermaye akışı isteyen politika yapıcıların rekabetçi bir döviz kuruna ihtiyaç duyacağını belirtti. Analizde, “Türkiye’nin hem nominal hem de reel olarak lirada önemli bir düzenlemeye ihtiyacı var” ifadeleri yer aldı.

‘PİYASA OLUMLU TEPKİ VERDİ’

Peach makalesinde Türkiye ekonomisinin ortodoksiye dönüşü için yapılması gerekenleri sıraladı ve risklere dikkat çekti.

Makalede öne çıkan noktalar şöyle oldu:

* Türkiye ekonomisi bir politika düzenlemesine ihtiyaç duyuyor. Düşük faizler ve kısıtlayıcı döviz düzenlemeleri; yüksek enflasyon, yüksek cari açık ve aşırı değerli döviz kuru gibi büyük ekonomik dengesizliklerin oluşmasına neden oldu.

* Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanlığı’na atanması, ortodoks ekonomi politikalarına geçişin olası olduğunun ilk ikna edici işareti. Şimşek, yatırımcılar tarafından büyük saygı görüyor ve piyasalar onun atanmasına olumlu tepki verdi.

* Erdoğan’ın neden aniden fikrini değiştirdiği belli değil. Belki de mevcut politikanın sürdürülemez olduğunu ve seçimin sona ermesiyle büyüme stratejisine ihtiyaç kalmadığını fark etti. Sebep ne olursa olsun, yetkililer güvenilirliği yeniden inşa etmek için çok çalışıyor.

‘HANGİ ADIMLARIN ATILMASI BEKLENİYOR?’

* Ortodoksluğa doğru gerçek bir geçiş olacaksa hızlı bir şekilde güvenilir adımlar atılmalıdır. Öncelik politika yapıcıların para birimi üzerindeki hakimiyetini gevşetmesi olacak.

* Son aylarda TL’yi yapay olarak desteklemek için çeşitli döviz kısıtlamaları ve merkez bankası müdahaleleri kullanıldı. Bunlar seçimden önce başarılı oldu, ancak müdahalelerin bir bedeli de oldu. Merkez bankasının zaten tehlikeli derecede düşük seviyelerde olan döviz rezervleri daha da düştü ve Türkiye ihracatta rekabet gücünü kaybetti.

* Bir sonraki kilit adım, Merkez Bankası’nın politikada değişiklik yapması. Merkez’in başına geçecek kişiye faizleri keskin bir şekilde yükseltme özgürlüğü verilmeli. Gelişmekte olan piyasalardaki deneyim, enflasyonu tekrar tek haneye getirmek için uzun yıllar yüksek reel faiz oranlarının gerektiğidir. Bunu yapmak için siyasi engelleri aşmak önemli bir zorluk olabilir.

‘CEVAPSIZ SORULAR VAR’

* Tüm bunlara rağmen hâlâ cevapsız sorular var. “Faizlerin yalnızca kademeli olarak artırıldığı yarım bir politika değişikliği mi olacak? Dış finansman sıkıntıları bu kadar şiddetliyken, politika yapıcılara zaman kazandırmak geçici bir strateji mi?” soruları yanıtlanmalı.

* Erdoğan’ın faizleri yükselttikten sonra 2021’de Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ı aniden görevden alması, yeni atamalarda çok hızlı bir şekilde iyimserliğe kapılmanın tehlikeleri hakkında uyarı verici bir hikaye.

* Şimdilik, temel odak noktası bu politika değişikliğinin kalıcı olmasını sağlamak. İktidar Erdoğan’ın elinde toplandığı sürece, ortodoksiye her an son verileceği tehdidi devam edecek.

* Erdoğan’ın politika değişikliği geçici olursa Türkiye başa döner. Şiddetli bir para birimi krizi daha büyük bir tehdit haline gelebilir. Bu da sonuçta bankacılık sektöründe ve kamu maliyesinde büyük gerilimlere neden olabilir.