Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Genel Müdürü Ali Kırali, Ekonomi Muhabirleri Derneğinde (EMD) basın mensuplarıyla kahvaltılı sohbet toplantısı yaptı.

TÜRİB hakkında genel bilgiler veren Kırali, Borsa’da kayıtlı bulunan 162 bin yatırımcının yüzde 99’unun çiftçi olduğunu söyledi.

Kırali, fiyat manipülasyonlarına karşı koruma sağlayan şeffaf ve etkin bir piyasa olduklarını belirterek, “Hububat fiyatlarının TÜRİB gibi derin, adil ve şeffaf bir piyasada belirlenmesi son derece önemli. Savaş, kuraklık, iklim krizi ve bulaşıcı hastalık gibi dönemlerde hububat fiyatları manipülasyona açık hale geliyor.” diye konuştu.

Türkiye’de gıda güvenliği ve sürdürülebilirliğin sağlanması açısından TÜRİB’in önemine dikkati çeken Kırali, şöyle devam etti:

“Ürünlerimiz şeffaf ve merkezi olmayan bir piyasada mı yoksa TÜRİB gibi finansal piyasalarda tecrübeli personel tarafından yönetilen, piyasa gözetim sistemi ile piyasa manipülasyonlarının takip edildiği, geniş bir katılımcı ve yatırımcı kitlesi ile adil ve şeffaf fiyat oluşumu sağlayan, denetlenip gözetlenen TÜRİB gibi bir borsada mı işlem görmeli? Bu soruya cevap, mümkün olduğu kadar çok ürünün lisanslı depolarda depolanması ve TÜRİB’de işlem görmesidir.”

Kırali, Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) Borsa’da manipülasyon yapılmasının önüne geçtiğine işaret ederek, “Devletin denetim ve gözetiminde olan ve ekseriyeti özel sektör tarafından işletilen, ülkemizin dört bir yanındaki lisanslı depolara teslim edilen ürünleri temsilen çıkarılan elektronik sertifikalar Borsamızda işlem görüyor. Ürün senedi, temsil ettiği ürünün cinsi, sınıfı, lokasyonu gibi bilgileri taşıyor.” dedi.

“Bu yıl sonu itibarıyla toplamda 200 milyar liralık hacme ulaşmayı hedefliyoruz.” ifadesini kullanan Kırali, hububatın artık adeta altın değerinde olduğunu söyledi.

Kırali, derinleşen piyasanın gerçek fiyatlamaya fayda sağladığını belirterek, “TÜRİB olarak, başta TOBB ve ticaret borsalarımız olmak üzere tarım piyasası ekosistemindeki paydaşlarımızın desteğiyle ELÜS piyasasının daha da derinleşerek devam etmesi için çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

– “Lisanslı depolar sürdürülebilirlik ve gıda güvenliği açısından çok önemli”

Kırali, işlem gören ürünlerin yarısının buğday, mısır ve arpa olduğunu dile getirerek, lisanslı depoların bu stratejik ürünlerde sürdürülebilirlik ve gıda güvenliği açısından çok önemli olduğunu vurguladı.

Lisanslı depoların devletin denetim ve gözetimi altında özel sektörün işlettiği şeffaf yapılar olduğuna işaret eden Kırali, “Ürünler kimin elinde, kim alıyor, satıyor her şey kayıt altında ve anlık olarak izlenebiliyor. Altın kadar değerli hale gelen ürünlerimizi bu lisanslı depolarda mı saklamak istiyoruz yoksa gözetimi olmayan depolarda mı? Bu nedenle ürünlerin lisanslı depolarda korunması ülkemiz gıda güvenliği açısından elzemdir.” dedi.

Kırali, çiftçilerin finansmana erişimi en güç kesimlerden biri olduğunu belirterek şunları kaydetti:

“TÜRİB’de işlem gören Elektronik Ürün Senetleri bankalar tarafından en üst seviyede güvenilir ve likit olarak kabul edilen teminatlar. ELÜS sayesinde ürününü lisanslı depolarda tutan çiftçiler, bu ürünleri üzerine çıkarılan ELÜS’lere bankalar tarafından verilen kredilerle finansmana kolaylıkla erişebilmekte. Böylece çiftçilerimiz, girdi maliyetlerinden kaynaklanan borcunu kapatıp hasat sonrası 4-5 aylık dönemdeki dalgalı piyasada ürününü ederine satma olanağına kavuşup, değer artışından faydalanabiliyor. Bu çiftçilerimizin finansal sürdürülebilirliği açısından oyun değiştirici, devrim niteliğinde bir gelişme.”

TÜRİB’in tarım piyasasındaki rolünün artırılarak tarımsal emtia ticaretinin dijitalleştirilmesi ve ELÜS işlem hacminin yükseltilerek ürün çeşitliliğinin sağlanması amacıyla 2021’de teknolojik dönüşüme ve ürün piyasası aracı kurumlarının işlemlere aracılık edeceği sisteme geçiş projesini başlattıklarını söyleyen Kırali, “Projenin bu yıl tamamlanması hedeflenmektedir. Bu altyapı üzerinde vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmak için çalışmalara devam edeceğiz. Böylece ileri tarihli fiyat oluşumu için TÜRİB Vadeli İşlem Piyasası ile önemli bir fonksiyonu daha yerine getirmiş olacağız.” diye konuştu.