Koronavirüs dönemiyle başlayan ardından Rusya-Ukrayna savaşıyla devam eden ekonomik sorunlar ve daralma ekonomisi zaten “pamuk ipliğine bağlı” ülkeleri daha da kötü etkiledi. Son yıllarda rekor enflasyon yaşayan Arjantin başta olmak üzere sürpriz bir faiz indirime imza atan Çin ve düşen ruble nedeniyle acil toplanan Rusya, dünya piyasalarının odak noktası haline geldi.

Dünya gazetesinden Emre Ergül’ün haberine göre yıllardır ekonomik krizle boğuşan, krizden çıkışı “Brezilya’yla ortak para birimi kurmak,” “peso yerine Amerikan dolarına geçmek,” “daha yüksek rakamlı banknotlar basmak” gibi önerilerde arayan Arjantin, pazar günü itibariyle yeni bir döneme girdi.

BUENOS AIRES

Ekim ayındaki başkanlık seçimleri öncesi yapılan önseçimlerde sıradışı bir isim galip geldi. 35 milyon seçmenin yüzde 65’inin sandığa gittiği gün, 52 yaşındaki aşırı sağcı Javier Milei yüzde 30 oy alarak büyük bir sürpriz çıkış yaptı. Diğer muhalif rakibi yüzde 28 alırken, hükümetin adayı yüzde 27’de kaldı. Milei’nin zaferi, piyasaları da alt üst etti. Cumhurbaşkanı Alberto Fernandez pezonun dolar karşısında yüzde 18 devalüe edildiğini duyurdu.

Böylece bir dolar 350 pezoya yükseldi. Merkez Bankası politika faizini yüzde 97’den yüzde 118’e yükseltti. Enflasyon oranının yüzde 115 seviyesinde olduğu ülkede elektronik perakendecilerden restoranlara kadar birçok işletmeci tedarikçilerinin bir gecede yüzde 20 fiyat artışı yapmasına tanıklık etti.

“Şimdi herkes aynı soruyu soruyor: “Arjantin siyasetinde dengeleri bozan, ekonomide kartların yeniden karılmasına neden olacak bu liberteryenizm (Özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyasette en önemli değer olduğuna inanan siyaset felsefesi) tutkunu ekonomist kim?” 22 Ekim 1970’de Buenos Aires’te doğan Milei, tarz olarak eski ABD Başkanı Donald Trump ve eski Brezilya lideri Jair Bolsonaro’yu andırıyor. Keza, Milei de Trump’a olan sevgisini hiçbir zaman gizlemedi.

Hiç taramadığı saçlarından dolayı lakabı “Peruk.” Kendisini “anarko-kapatist” olarak tanımlayan Milei, kampanyası boyunca üç noktayı hedef aldı: Yolsuzluk, siyasi yönetim ve siyasi elitler… Şimdi gözler 22 Ekim’deki başkanlık seçimlerinde… Yüzde 45 ve üzeri oy alan ya da en yakın rakibine yüzde 10 fark attıysa yüzde 40 oy alan aday başkan olacak. 22 Ekim’de bir lider çıkmazsa, en çok oyu alan iki aday 19 Kasım’da kozlarını paylaşacak.

Javier Milei, Belgrano Üniversitesi’nde ekonomi eğitimi almadan önce yeşil sahalarda boy gösterdi, Arjantin 2. Ligi takımlarından Chacarita Juniors’da kalecilik yaptı. Üniversitede daha çok Rolling Stones şarkılarını cover yaptıkları rock grubu Everest’I kurdu.

Yayınladığı kitap isimleri onu kısaca özetliyor: “Bir Liberteryanın Yolu,” “Enflasyonun Sonu.” Değişik tarzı ve sert söylemleriyle, ekonomik buhrandan bunalmış halkın sempatisini kazanan Milei, siyasete 2021’de Arjantin Senatosu’na seçilince girmiş oldu. Kürtaj karşıtı olan Milei’nin partisinin ismi “Özgürlük Gelişmeleri.”

Milei’nin sıradışı çıkışlarından bazıları:

-Organ ticareti resmi olarak yapılmalı.

-İklim değişikliği sosyalistlerin uydurduğu yalandır.

-Merkez Bankası lağvedilmelidir, silah satışı serbest olmalı.

-Devlet kurumları özelleştirilmeli, bakanlıklar kapatılmalı.

-Ben kazanınca ABD ve İsrail müttefikimiz olacak.

PEKİN

Çin’den iki beklenmedik hareket: Çin Merkez Bankası, ekonominin desteğe ihtiyacı olduğunu değerlendirerek beklenmedik bir şekilde faiz indirimine gitti…

Ulusal İstatistik Bürosu, yüksek seyreden genç işsizliği rakamları dahil yaş gruplarına göre işsizlik rakamlarını, “çalışma istatistiklerinin geliştirilmesine ihtiyaç olduğu” gerekçesiyle açıklamadı. Çin Merkez Bankası, 401 milyar yuan (55.25 milyar dolar) değerindeki bir yıllık orta vadeli borç verme tesisi (MLF) kredilerinin faiz oranını yüzde 2.65’ten 2.50’ye düşürdüğünü açıkladı.

Bu, 2020’den bu yana yapılan en büyük faiz indirimi oldu. PBOC, haziranda faizi 10 baz puan indirmişti. Ekonomistler faizin sabit kalacağını tahmin ediyorlardı. Faiz indiriminin ardından yuan kasım ayının en düşük seviyesine gerilerken Çin tahvilleri ise ralli yaptı. Offshore yuan dolara karşı yüzde 0,5’e kadar düşüş yaşadı ve dolar/yuan kuru 7,30’u aştı. Çin 10 yıllık tahvil getirisi ise yedi baz puan düşüşle yüzde 2,56’ya indi ve Nisan 2020’den bu yana en düşük seviyesinde fiyatlandı.

Asya Pasifik hisse senedi endeksleri arasında da Çin olumsuz ayrışıyor. Ulusal İstatistik Bürosu (UİB), ülkede temmuz ayı ve ilk 7 ayı kapsayan, sanayi üretimi, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları ve işsizlik rakamlarından oluşan veri setini açıkladı. Buna göre, sanayi üretimi, temmuzda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.7 artarken hazirandaki yüzde 4.4 artışın gerisine düştü.

Tüketimin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar ise temmuzda yıllık yüzde 2.5 artarak hazirandaki yüzde 3.1’lik yükselişe göre daha düşük performans gösterdi. İlk 7 ayda özel sektör yatırımları geçen yıla göre yüzde 0.5 azalırken kamu sektörü yatırımları yüzde 7.6 arttı. Kentlerdeki işsizlik oranı da 5.3’e çıkarken, genç işşizliği rakamları açıklanmadı.

MOSKOVA

Rusya Merkez Bankası, Rus rublesinde yaşanan değer kaybının ardından düzenlediği olağanüstü toplantıda politika faiz oranını yüzde 8,5’ten yüzde 12’ye yükseltti. Rusya Merkez Bankası’ndan yapılan yazılı açıklamada, bankanın, faiz oranına ilişkin olağanüstü toplantı gerçekleştirdiği belirtildi.

Toplantı neticesinde, politika faiz oranının 350 baz puanlık artışla yüzde 12’ye yükseltilmesi kararının alındığı ifade edilen açıklamada, kararın, fiyat istikrarına yönelik tehlikelerin sınırlandırılmasını hedeflediği kaydedildi. Enflasyon baskısının arttığı ve yıllık enflasyon oranının 7 Ağustos itibarıyla yüzde 4,4 seviyesinde olduğu bilgisine yer verilen açıklamada, fiyat artış hızının da arttığı belirtildi. İç talebin üretim kapasitesini aştığı, bu durumun da ithalat talebini yükselttiği değerlendirmesinin yapıldığı açıklamada, Rus rublesinin de bu nedenle değer kaybettiği kaydedildi.

Açıklamada, bankanın 2024 için yüzde 4 seviyesinde bulunan enflasyon hedefine ulaşılması için faiz oranına yönelik ilave kararlar alabileceği vurgulandı. Dolar/ruble paritesi dün 28 Mart 2022’den bu yana ilk defa 100 seviyesini aşarken, Rusya Merkez Bankası’nın olağanüstü toplantı yapacağını açıklamasının ardından 96 seviyesinin altına gerilemişti.”