Amerika Merkez Bankası FED Başkanı Jerome Powell’ın Town Hall toplantısında verdiği mesajlar piyasalar tarafından merakla takip edildi. Powell toplantıda, “ABD ekonomisi henüz pandemi öncesi seviyeye dönmedi” yorumunda bulundu. Bugün FED tutanakları açıklanacak, piyasalar bu tutanakları da takip edecek ve FED dolar kuru hakkında sözünü söyleyecek. Gelecek veriler doğruda dolar kuru üzerinde bir etkisi olacak.

Dolar kuru neden düştüğü yerde kalamıyor?

Ekonomist Evren Devrim Zelyut, Avrasya Yatırım Youtube kanalında dolardaki mevcut hareketin hayırlı olmadığını söyleyerek “Başımıza iş açacak.” yorumunda bulundu. Zelyut, dolar kuru neden düştüğü yerde kalamıyor? Dolardaki gerilemede hedef bölgeleri neresi? sorularına cevap vererek dolar kuru için yeni fiyat verdi.

Evren Devrim Zelyut, “Dolar/TL’nin 8,30’lara gelip tekrardan 8,40’ların üstüne atması hiç de hayırlı bir şey değil. Ekonominin ne kadar bozuk olduğunun bir işareti.” dedi.

FED’in ne yapacağı dolar kuru için önemli

FED tutanaklarında varlık alımına ilişkin karara dikkat çeken Zelyut, “Amerikan ekonomisinden gelen sinyallere baktığımızda birazcık karışık sinyaller geliyor ama ağırlıklı olarak toparlanmaya yönelik. Varlık alımlarının bir şekilde durdurulması doların Türkiye’den hızlıca çıkmasına sebebiyet verecek. O yüzden bu toplantı tutanaklarında FED’in ne yapacağı çok önemli. Ama bu varlık alımını azaltmayı 16 aylık dönemde yapmayacakları kesin.” değerlendirmesinde bulundu.

Evren Devrim Zelyut’un dolar/TL değerlendirmesi şöyle:

“Dolarda inişli, çıkışlı bir seyir izliyoruz ve diyoruz ki dolarda son sözü Amerikan Merkez Bankası söyleyecek. Çarşamba günü Amerikan Merkez Bankası FED Para Politikası toplantı tutanaklarını yayınlayacak ve o toplantı tutanaklarından dolar/TL hakkında son söz çıkacak. Paranın patronu doların yönü konusunda noktayı koyacak. İlerleyen dakikalarda FED’ten ne gibi kararlar çıkabilir? An itibariyle politika yapıcıları ne düşünüyor? Bunu anlatacağım ama ona gelmeden önce dolar/TL’deki teknik yorumunuzun çalıştığını görüyoruz. Uzun bir süredir bu teknik yorumun arkasındayız diyoruz ki piyasalar nefes alıp verir şeklinde çalışırlar. 8,50 önemli bir seviye 8,50 ‘nin aşağısına geldiğinde daha önce Merkez Bankası raporlarında da gördük. 8,30’a doğru yaklaştıkça firmaların ve hane halklarının alım yaptığını görüyoruz ve seviye olarak da 8,35 8,20 ve nihayetinde 8 aşağıdaki istasyonlar, duraklardır demiştik. Ayın 17’sine baktığımda 8,38’e kadar indi.

Dolar/TL tekrar 8,44 yaptı. Şimdi bu hayırlı bir iş değil. Yani normalde biz doların 8,50’deyken biz en azından 8,20’yi görmesini bekliyorduk ama görmedi bu da hayırlı değil diyorum. Neden görmedi diyecek olursak bir kere rezervlerimiz gerçekten çok rezalet durumda. Yani eksi 45-50 milyar dolar bir eksi rezerv var. Türkiye’nin dış likiditeye müthiş derecede ihtiyacı var ve bunun üstüne birde Sayın Cumhurbaşkanı’nın açıklamaları yatırımcıları tedirgin etti. Haliyle kur düştüğü yerde müthiş bir talep geliyor. Yani yaklaşık 2-3 aydır hep aynı tabloyu takip ediyoruz. Bu dolar/TL eğer yazı günlerinde paranın girdiği günlerde, risklerin yatırımcı risk iştahının yüksek olduğu dönemde 8,20’ye şimdi gelmiyorsa yarın para girişlerinin bittiği, enflasyonun birazcık daha şiddetleneceği, kışla beraber delta virüsü vs. diyoruz. Bu sıkıntıların arttığı bir atmosferde çok daha sert yukarı hareketler göreceğiz. Ben bundan korkuyorum. O yüzden dolar/TL’nin 8,30’lara gelip tekrardan 8,40’ların üstüne atması hiç de hayırlı bir şey değil. Ekonominin ne kadar bozuk olduğunun bir işareti.

Şimdi dolarda son sözü FED söyleyecek dedik. Buna gelmeden önce ben 3 noktayı size arz etmek istiyorum. Birincisi, 17 Ağustos 1999’da çok büyük bir depremle karşılaşmıştık. Bütün uzmanlar bas bas bağırıyor, Marmara’ya deprem geliyor en az 7,5 şiddetinde olacak. En az 500 bin tane hasar alacak ev var. Yani burada 2 kişiyi kaybetsek binada rakamı çok sıkıntılı bir nokta. Çünkü bu iş dönüp bizim ekonomimize de dokunacak. Ne yazık ki sadece AKP’nin suçu değil cumhuriyet dönemindeki bütün siyasi partiler sanayiyi Marmara yığdılar ve şuan Marmara büyük bir deprem bekliyor. Ekonomide marmaranın üstünde 20- 25 milyon insan bu marmaranın üstünde yaşadığı için oldukça hassas. Bir şeyde farkındalık yaratmak istiyorum. İktidar, hükümet Kanal İstanbul’la uğraşmamalı. Hepimizin evinde bir şekilde sıkıntılar var. Bunların dönüşümü için iktidarı zorlamamız gerekiyor. Bunu söylemek istedim.

İkinci nokta 8,44 akşam 19.00 gibi çekiyorum. 8,38 8,35’lere doğru düşmeye çalıştı. Neden oradan tepki veriyor? Yukarı gidiyor dediğimde Türkiye’nin enflasyon sorunu, büyük maliyetleri büyük ve bu enflasyon liranın değerini düşürüyor. Bu enflasyonla ilgili TÜİK’in açıkladığı bir inşaat maliyet endeksi var. Haziran 2021’e ilişkin bir rapor. İnşaat maliyet endeksi yıllık yüzde 42.4860. Aylık artış, 2.89. 2020’nin altıncı ayında inşaat maliyet endeksi yüzde 7.47. Şimdi yüzde 42. Dolayısıyla inşaat maliyetlerinde korkunç bir yükselme var. Bunun dolarla ne alakası var diyeceksiniz? Türkiye’nin ekonomi modeli betonun üstüne rantın üstüne ve inşaatın üstüne haliyle sizin inşaat maliyetlerinin yukarıya doğru çıkması Türkiye’deki fiyatları yukarıya doğru tetikleyerek piyasanın dengesini bozuyor ve bir enflasyona yol açıyor. Bu maliyet yapısıyla bizim liranın stabil olması oldukça zor. İkinci vereceğim rakam da dolar/TL 8,30’un aşağısına inmiyor dediğimizde, tarım ürünleri üretici fiyat endeksi açıklandı ve temmuz rakamı geldi. Yıllıkta yüzde 22.80 artmış ve burada 2020’de dördüncü ayda onlarda olan tarım maliyetleri, girdi maliyet endeksi şimdi 22.80’e çıkmış. Dolayısıyla gıda fiyatlarının roket gibi gittiği bir atmosferde enflasyonun aşağı düşmesini beklemek çok zor. Önümüzdeki dönem biraz TÜİK’in maharetleri, biraz da matematiksel baz etkisiyle enflasyon düşük gelecek ama piyasanın realitesi gerçeği şu ki, fiyatlar yukarı çıkıyor işte bu maliyetlerdeki artışlar dolar/TL’nin kalıcı olarak 8,30’un aşağısına inmesini de bir bariyer oluşturuyor ve bütün bunlara ek olarak diyoruz ki son sözü FED söyleyecek. Bakın aylık Amerikan Merkez Bankası 80 milyar dolarlık hazine tahvili, 40 milyar dolarlık da ipotek menkul kıymet alımı yapıyor. Yani neredeyse her ay 100 120 milyar dolar piyasaya para sunuyor. Şimdi mevzu şu çarşamba akşamı tutanaklarda. Ya biz bu varlıkların alımını yani piyasaya para verme işini ne zaman dur duralım? Eğer burada bu durdurma işi biraz daha erkene gelirse işte bizim için piyasalarda kızılca kıyamet kopar. Bir diğer nokta da FED’e baktığımda 18 tane FED yetkilisi var. Bu 18’i toplandılar ve bir karar verdiler. Karar metni çarşamba günü çıkacak. Bunların 13’ü Haziran’daki toplantıda 2023’ün sonuna kadar faiz oranlarını artırabiliriz demiş. Bunlardan 7 tanesi de bu işi 2022’nin sonu olarak düşünmüş. Şimdi Amerikan ekonomisinden gelen sinyallere baktığımızda birazcık karışık sinyaller geliyor ama ağırlıklı olarak toparlanmaya yönelik. Bu tarihin birazcık daha geriye alınması demek yani bu varlık alımlarının bir şekilde durdurulması doların Türkiye’den hızlıca çıkmasına sebebiyet verecek. O yüzden bu toplantı tutanaklarında FED’in ne yapacağı çok önemli. Ama bu varlık alımını azaltmayı böyle 16 aylık dönemde yapmayacakları kesin. Fakat bunun dedikodusu bile Türkiye’de doların en azından yukarı çıkmasını bahsetmiyorum. Yaz nedeniyle sıcak para çok gidiyor, kayıtsız para çok gidiyor. Net hata noksan vesaire. Hani en azından bu dedikoduların böyle çıkması doların sekize doğru gerilemesini önünde bir bariyer olarak duracak.

İkincisi de Amerikan Merkez Bankası’nın toplantısında neler çıkacak? Burada bu süreci hemen mi başlatacaklar sonra mı başlatacaklar. Bu bizim için önemli olacak ve bu enflasyon yapısı varken de Amerikan Merkez Bankası para da basıyor. Her ay 120 milyar piyasaya çıkıyor ama Türkiyede bana mısın demiyor. Gerçekten bu sıkıntılı bir durum.

Dolar/TL’de şunu söyledik, troller sürekli yazıyor. Sizin hangi dediğiniz çıktı. Tamamen bir algı çalışması AKP’ye laf çaktığımız için. AKP’li bürokratların hangileri birden fazla maaş alıyor? Şimdi bu gibi şeyler olduğu sürece bizim bütçe düzelmeyecek yani o kadar büyük savurganlık var ki yani hangisini anlatayım. Eğer bu savurganlık, makam arabaları, hoyratça düzen devam edecek olursa biz bütçeyi bir araya getiremeyiz. Getiremediğimiz zaman habire borç alacağız. Haberi zam yapacağız. Enflasyon yukarı gidecek, enflasyon yukarı gittikçe lira değer kaybedecek, ondan sonra lira değer kaybedecek deyince AKP’li troll arkadaşlarım bana kızacaklar, senin hiçbir dediği çıkmadı diyecekler.

Dolar/TL’de sürekli aynı şeyi söylüyoruz. 8,50’nin altında alım geliyor diyoruz ve bakın en önemlisi dolar parayı bir park etme aracıdır. Dolardan para kazanılmaz.