Yılbaşından bu yana küresel boyutta otomotiv sektörünü sarsan çip krizinde bilanço ağırlaşıyor. Danışmanlık firması Alixpartners tarafından yapılan bir çalışmada, söz konusu krizin otomotiv üreticilerine yıl sonuna kadar 210 milyar dolarlık kayıp yaratacağı ortaya kondu.

Reuters’ın Alixpartners’ın raporuna yer verdiği haberinde, çip krizi sorununun otomotiv sektöründeki sıkıntıların sadece bir parçası olduğu, sektörde çelik, plastik ve reçine gibi emtiaların yüksek fiyatlarına ve kısıtlı arzın da maliyetleri artırdığına dikkat çekildi. Tüm bu etkenlerin otomobil üreticilerini üretimlerini kısmaya zorladığı vurgulandı.

Şirketten yapılan açıklamaya göre, otomotiv üreticilerinin çip krizi nedeniyle 2021’de 7.7 milyon adetlik kayıp yaşaması bekleniyor.

Alixpartners, Mayıs ayında yayınladığı analizde ise, otomobil üreticilerinin gelir kaybını 110 milyar dolar, üretim kaybını ise 3.9 milyon araç olarak açıklamıştı. Rakamlar, otomotiv şirketlerinin çip krizi kaynaklı yaşayacağı mali kayba yönelik tahminlerin son 4 ayda yüzde 90 oranında arttığını gösteriyor.

Bloomberg’in Susquehanna Financial Group’un raporundan aktardığı analizde de, çip siparişi veren otomotiv şirketlerinde tedarik sürelerinin 6 gün daha uzayarak Ağustos ayında 21 haftaya çıktığı, bu durumun ise otomobil üretimini felce uğrattığı kaydedildi.

Yaşanan kriz nedeniyle, Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci otomotiv pazarına ev sahipliği yapan ABD’de, bayi stoklarının normal seviyenin yarısına inerek 20 güne düştüğü dolayısı ile araç satışlarının yavaşlamaya başladığı belirtildi.

ABD’DE ARAÇ SATIŞLARI YAVAŞLADI

Veri şirketi IHS Markit de, geçtiğimiz hafta açıkladığı tahmininde, çip krizi nedeniyle küresel otomotiv üretiminin bu yıl 5 milyon kadar düşeceğini bildirmişti.

Tedarik zinciri zorluklarına değinen IHS Markit, otomotiv üretimi tahminini 2021 yılı için yüzde 6.2 ve 2022 yılı için de yüzde 9.3 düşürerek sırasıyla 75.8 milyon ve 82.6 milyon adede indirdiğini açıklamıştı.

KURAKLIK KRİZİ UZATIYOR

KPMG Türkiye de, otomotiv sektörüne yönelik hazırladığı raporunda, çip üretiminin gerektirdiği su tüketimine dikkat çekmiş ve çip üretiminin yapıldığı coğrafyalarda yaşanan kuraklık nedeniyle krizin 2023’e kadar uzayabileceği uyarısında bulunmuştu.

ÇİP KRİZİNDE KORKUTAN TAHMİN

Söz konusu raporda, Tayvan’da yaşanan kuraklığın, küresel çip talebini karşılamayı zorlaştırdığı ve bu durumda çip krizinin 2022’de normale döneceği görüşünün 2023’e kadar uzatıldığı kaydedildi. Küresel ısınma karşısında su stoklama sorununun çözülememesi halinde ise krizin ileriki yıllarda tekrarlanabileceği de raporda yer aldı. Tayvan, dünyanın en büyük çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Company’e (TSMC) ev sahipliği yapıyor.

KRİZ NASIL BAŞLADI?

Çip tedarikinde yaşanan sıkıntıların, ABD’nin eski Başkanı Donald Trump’ın politikalarının bir sonucu olduğu belirtiliyor. Buna göre, Trump’ın görev süresi boyunca Çin ile girdiği ticaret savaşının otomotiv endüstrisinde tedarik zinciri krizine yol açtığı kaydediliyor.

Bugün küresel boyutta bir krize dönüşen çip tedarikindeki sıkıntıların, ABD’nin eski yönetiminin Çinli üreticilere getirdiği sınırlama ile Amerikan otomotiv endüstrisinde birçok üreticinin Çinli çip üreticileri yerine yeni tedarikçilere yönelmesi ile başladığı aktarılıyor.

Bunun sonucunda ise, pandemi döneminde artan tüketici elektroniği ürünlerindeki çip talebine bile zor yetişen yarı iletken tedarikçileri, otomotiv sektöründen de sipariş almaya başlayınca talebi karşılayamaz hale geldi. Tüm bu yaşananlar, otomotiv sektöründe yarı iletken tedarik zincirinde bozulmaya yol açtı ve uzun bekleme süreleri doğurdu.

Birbiri ardına gelişen olaylar ise, markaların yeterli çip ve elektronik parça bulamayarak üretimlerine ara vermesine yol açtı.

OTOMOBİLDE ‘BEYİN’ GÖREVİ GÖRÜYOR

Günümüz otomobillerinde neredeyse tüm kontroller bilgisayarlarda ana kartı gibi görev gören ‘beyin’ler, yani kontrol üniteleri üzerinden idare ediliyor.

Araçların beyinleri üzerine yazılımlar ile kodlanan programlar, yakıt sistemi, güvenlik donanımları, multimedya sistemlerin ve motor tepkileri gibi fonksiyonları idare ediyor. Bu cihazın içerisinde de sektörde kriz yaratan çipler bulunuyor.

Küresel çip krizi, Türkiye’de dahil olmak üzere bir çok ülkede otomobil üretimini aksatmaya devam ediyor. Yaşanan kriz nedeniyle bugüne kadar General Motors, Fiat Chrysler Automobiles (FCA),Nissan, Volkswagen, Honda, Toyota, Subaru, Daimler, Jaguar Land Rover ve Volvo gibi markalar üretimlerine belirli süre için ara verdiler.

Daha çok Kuzey Amerika pazarını vuran kriz, Türkiye’de de etkisini gösterdi. Oyak Renault, Tofaş ve Ford Otosan gibi yerli üreticiler de çip tedarikinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle geçici bir süre için üretimlerine ara vermişlerdi. Yiğitcan Yıldız/Habertürk