ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir araya gelerek, süper güçler arasındaki birçok anlaşmazlığın çatışmaya dönüşmemesini sağlamayı amaçlayan kritik Pekin gezisini tamamladı.

2018’den bu yana Çin lideriyle görüşen ilk ABD Dışişleri Bakanı olan Blinken, Çin Devlet Başkanı Büyük Halk Salonu’nda kendisini selamlamak üzere ayağa kalkarken elini uzatarak Xi’ye doğru ilerlemesi dikkat çekti.

İki heyet daha sonra pembe lotus çiçekleriyle süslenmiş uzun bir konferans masasında görüşmelere devam etti. Çin lideri Xi masanın başında, Blinken ise hemen sağında yer aldı. Blinken’in iki günlük ziyaretinin son gününde gerçekleşen bu görüşme, Xi ile ABD Başkanı Joe Biden arasında yılın ilerleyen dönemlerinde bir zirve yapılmasına yardımcı olabilir.

Çin lideri Xi: İki taraf da samimiydi

Xi görüşmenin başında Çin devlet televizyonunda yayınlanan açıklamasında “İki taraf samimi ve derinlemesine görüşmelerde bulundu” dedi.

Xi, Blinken’e hitaben “Sayın Bakan, bu ziyaretinizle Çin-ABD ilişkilerinin istikrara kavuşturulmasına daha olumlu katkılarda bulunacağınızı umuyorum” dedi.

Blinken daha önce de pazartesi günü Çin’in en üst düzey diplomatı Wang Yi ve pazar günü de Dışişleri Bakanı Qin Gang ile kapsamlı görüşmelerde bulunmuştu.

Anlaşmazlıklarda ilerleme kaydedilmedi

Pekin’deki Diaoyutai devlet konukevinde yapılan görüşmelerde iki tarafın Tayvan’dan ticarete, insan haklarından sentetik opioid fentanil akışını durdurmaya ya da Ukrayna’daki savaşa kadar çeşitli konulardaki farklılıkları arasında köprü kurma konusunda fazla ilerleme kaydedilmedi.

Blinken, Dışişleri Bakanlığı’nın “verimli” olarak nitelendirdiği Wang ile üç saatten fazla süren görüşmeleri sırasında rekabeti yönetmek için açık iletişim kanallarının öneminin altını çizdi.

‘Sarmalı tersine çevirmeliyiz’

ABD-Çin ilişkilerini düşük bir seviyede diye tanımlayan Wang, bunun temel nedeninin ABD’nin Çin’i yanlış algılaması olduğunu söyledi.

Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Wang, Blinken ile görüşmesinde “İnsanlara, tarihe ve dünyaya karşı sorumlu bir tutum takınmalı ve ABD-Çin ilişkilerindeki aşağı yönlü sarmalı tersine çevirmeliyiz” dedi.

Çin devlet medyasına göre Wang, ABD’yi Çin’den gelen tehditler üzerine spekülasyon yapmayı bırakmaya, Çin’in bilimsel ve teknolojik gelişimini “bastırmaktan” vazgeçmeye ve iç işlerine karışmaktan kaçınmaya çağırdı.

Rekabet tedirginlik yaratıyor

Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında düzenli ve açık iletişim kanallarının olmaması tüm dünyada tedirginlik yaratırken Pekin’in Washington’la düzenli olarak askeri görüşmeler yapma konusundaki isteksizliği Çin’in komşularını endişelendirdi.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Blinken pazar günü Qin ile yaptığı 7 buçuk saatlik görüşmede “yanlış algılama ve yanlış hesaplama riskini azaltma ihtiyacını” vurguladı.Her iki taraf da vatandaşlarının ziyaretlerini kolaylaştırmanın öneminin altını çizdi.

Taraflar ayrıca bir ABD’li yetkilinin “derin” farklılıklar olarak nitelendirdiği duruma rağmen ikili ilişkileri istikrara kavuşturma arzusunu dile getirdi. Qin’in görüşmelere devam etmek üzere Washington’u ziyaret etmesi konusunda mutabık kaldılar, ancak herhangi bir tarih açıklanmadı.

Şubat ayında şüpheli bir Çin casus balonunun ABD hava sahası üzerinde uçmasının ardından ertelenen Blinken’in gezisi, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ilişkilerin daha da kötüleşmesinin finansal piyasalar, ticaret uygulamaları, rotalar ve tedarik zincirleri üzerinde küresel etkileri olabileceği için dünya çapında yakından takip edildi.

İlişkilerde ‘Tayvan’ açmazı

Pekin’in kendisine ait olduğunu iddia ettiği Tayvan’a ilişkin tonu Blinken’in ziyareti boyunca özellikle dikkat çekiciydi. Çin basınında yer alan habere göre Wang “Çin’in uzlaşmaya ya da tavize yeri olmadığını” söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Tayvan’a yönelik bir saldırıya askeri olarak karşılık verip vermeyeceği konusunda uzun süredir “stratejik belirsizlik” politikasına bağlı kalırken Pekin bunu reddetti.

ABD Başkanı Joe Biden geçen yıl kendisine sorulduğunda Çin’in saldırısı halinde Washington’un Tayvan’ı savunacağını söylemiş, ancak daha sonra yardımcıları Biden’ın yorumlarının uzun süredir devam eden “tek Çin” politikasından bir sapmayı yansıtmadığını belirtmişlerdi.

Biden-Xi G20’de buluşmuştu

ABD’li yetkililer ABD’nin Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemediğinin altını çizdiler. Çin’in Pazar günkü toplantılarla ilgili açıklamasında toplantılar yapıcı olarak nitelendirildi ancak Tayvan’ın en önemli ve potansiyel olarak tehlikeli bir mesele olduğu açıkça belirtildi.

ABD Başkanı Joe Biden ve Çinli mevkidaşi Xi uzun zamandır beklenen ilk yüz yüze görüşmelerini kasım ayında Endonezya’nın Bali adasında düzenlenen G20 Zirvesi sırasında gerçekleştirmişti. İki lider Tayvan ve Kuzey Kore konularında açık sözlü görüşmeler yapmış, ancak o zamandan bu yana ilişkiler kötüleşmiş olsa da daha sık iletişim kurma sözü vermişlerdi.