Anayasa Mahkemesi (AYM) Genel Kurulu bugün Gezi Davası’ndan cezaevinde bulunan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay’ın “hak ihlali” başvurusunu ikinci kez görüşüyor.

AYM, Atalay hakkında avukatları Fikret İlkiz ve Evren İşler’in başvurularını ilk kez 25 Ekim’de görüşmüştü.

15 üyeli Genel Kurul, üye Recai Akyel’in mazereti nedeniyle katılmadığı toplantıda Muammer Topal, İrfan Fidan, Basri Bağcı, Yıldız Seferinoğlu’nun karşı görüşlerine rağmen oy çokluğuyla, Can Atalay’ın “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma” hakkı ile “kişi hürriyeti ve güvenliği” hakkının ihlal edildiğine karar vermişti.

Ayrıca Can Atalay’a 50 bin lira tazminat ödenmesine hükmetmişti.

AYM ve Yargıtay arasında kriz yaşanmıştı

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’nun oy çokluğuyla verdiği “bağlayıcı” karara Gezi davası yargılamasını yapan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi uymadı.

Mahkeme, “ihlalin yerel mahkemece verilen karara ilişkin olmadığı” gerekçesiyle dosyayı, 25 Nisan 2022’de verdiği kararı 28 Eylül 2023’te onayan Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderdi.

8 Kasım’da toplanan Yargıtay 3. Ceza Dairesi, oy birliğiyle Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’nun verdiği hak ihlali kararına uymadı ve Can Atalay hakkında ihlal kararı veren Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu.

Yargıtay’ın AYM’nin kararına uymaması yargıda krize neden oldu.

Yargıtay Ceza Dairesi’nin AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunması Anayasa Mahkemesi’nin 61 yıllık tarihinde bir ilkti.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, kararını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne de göndererek Can Atalay hakkında “kesinleşmiş hükmün okunması” yoluyla milletvekilliğinin düşürülmesini talep etti.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş konuyla ilgili değerlendirmesinde “Önümüzdeki mesele, iki yüksek yargı arasında içtihat tutum farklılığından kaynaklanan bir meseledir. TBMM herhangi bir şekilde başka bir kurum tarafından görevlendirilecek yer değildir. Meclis kendi gündemine hakimdir” diyerek, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne dolaylı bir yanıt verdi.

Aradan geçen 44 günlük sürede TBMM Başkanlığı, Can Atalay hakkındaki talebi Genel Kurul gündemine almadı.

Gezi Davası nedir?

Kamuoyunda “Gezi Davası” olarak bilinen yargılama İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapıldı.

Mahkeme 25 Nisan 2022’de görülen son celsede sekiz sanık hakkında hapis cezasına hükmetti. Osman Kavala ağırlaştırılmış müebbet, Can Atalay ile birlikte Tayfun Mater, Mücella Yapıcı, Ali Hakan Altınay, Yiğit Ekmekçi, Çiğdem Mater, Mine Özerden 18 yıl hapse mahkûm edildi.

Can Atalay 14 Mayıs seçimlerinde Hatay’dan milletvekili seçildiğinde hakkında verilen hapis hükmü, üst derece mahkeme olan Yargıtay’da temyiz aşamasındaydı ve kesinleşmemişti.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 28 Eylül’de 2023’te Osman Kavala’ya verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis ile Türkiye İşçi Partisi milletvekili seçilen Can Atalay, eski Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman, sinemacı Çiğdem Mater’e verilen 18’er yıl hapis cezalarını onadı.

3. Ceza Dairesi Ali Hakan Altınay, Mücella Yapıcı ve Yiğit Ekmekçi hakkındaki cezaları ise bozdu.