Akaryakıt fiyatlarında ağustos ayında üçü indirim, üçü zam olmak üzere 6 kez fiyat değişikliğine gidildi. Akaryakıta indirim haberleri peş peşe gelirken söz konusu indirimler pompa satış fiyatlarına Eşel Mobil Sistemi gereği yansımadı. Ekonomist Cem Ecevit, gelir durumuna göre dünyada en yüksek akaryakıt fiyatları ve vergilerin ülkemizde olduğunu aktararak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Türkiye, Avrupa’nın en ucuz ve vergisi en düşük akaryakıt fiyatlarına sahip.” şeklindeki açıklaması üzerinden değerlendirmede bulundu. Peki, Türkiye’de gerçekten akaryakıt fiyatları ve vergiler Avrupa’nın en düşüğü mü?

Akaryakıt fiyatları Türkiye’de ucuz mu?

Akaryakıt fiyatları üzerine yaptığı yayında konuşan ekonomist Cem Ecevit, Avrupa’daki asgari ücretle Türkiye’deki asgari ücretin kaç litre benzin aldığını basit bir yöntemle karşılaştırdı. Erdoğan’ın en ucuz akaryakıt fiyatları Türkiye’de açıklamalarının doğru olmadığını söyleyen Cem Ecevit çarpıcı örnekler verdi.

Türkiye’de asgari ücretle kaç litre akaryakıt alınıyor?

Ekonomist Cem Ecevit, “Avrupa’da asgari ücret 1900 Euro’dan başlar İsviçre, Norveç, İsveç gibi ülkelere göre değişiklik gösterir aşağı yukarı 3200- 3300 Euro’lara kadar gider netini söylüyorum insanın eline geçen net euro olarak söylüyorum. Ortalama olarak biz bunu 2 bin 300 Euro gibi ele alırsak bugünkü Avrupa’daki ortalama akaryakıt fiyatlarıyla bir Avrupalı asgari ücretle ortalama arabasına maaşıyla hiçbir şey harcamazsa 1800 – 1900 litre yakıt alır. Türkiye’de asgari ücretin 3100 olduğunu düşünürseniz Türkiye’de ise bir asgari ücretli vatandaşımız aşağı yukarı 370 litre akaryakıt alır. Yani bir Avrupalı asgari ücretli net maaşı ile Türkiye’deki bir asgari ücretlinin aşağı yukarı takriben 5 katı daha fazla akaryakıt alır. Bir başka deyişle daha doğru anlaşılsın diye söylüyorum. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu söylediğinin doğru olabilmesi için çok net bir şekilde ifade ediyorum. Türkiye’de asgari ücretin net 15 bin 600 lira olması gerekiyor.” dedi.

Avrupa ve Türkiye akaryakıt fiyatları karşılaştırması

Ekonomist Cem Ecevit, Türkiye’deki akaryakıt fiyatları hakkındaki değerlendirmesi şöyle:

“Geçenlerde sayın Cumhurbaşkanımız açıklama yaparken Türkiye’deki akaryakıt fiyatları ve vergilerin Avrupa’daki çeşitli ülkelere göre en düşük olduğunu söyledi. Şimdi televizyonda konuşan koskoca ülkenin Cumhurbaşkanı. Dinlerken acaba dedim ben yanlış mı duyuyorum ya da yanlış mı anlıyorum diye kendi kendime sormak durumunda kaldım Niye böyle söylüyorum? Çoğunuz biliyorsunuz her sene Avrupa’da binlerce kilometre araba kullanan bir kişiyim. Balkan ülkelerinden Sırbistan, Bulgaristan, Almanyasından, İtalyasından, Avusturya’sına kadar hemen hemen bütün yolları biliyorum. Hangi benzinlikten kaça ne kadar yakıt alınır? Kendim doldursam kaça alırım. Pompacı doldurursa kaça doldurur otomatik makineden alırsam kaçıyor. Bunlar da fark ediyor çünkü. Avrupa’da bir benzin istasyonunda siz bir yakıtı atıyorum 1 Euro’ya alıyorsanız pompacı doldurtursanız 1.50 cent gibi ödersiniz. Sayın Cumhurbaşkanı’nın bu açıklamalarını hatta bir şey daha söyledi; Türkiye ucuz olduğu için çoğu insan Kapıkule’den çıkmadan evvel Türkiye’de depolarını dolduruyorlar. Ondan sonra çıkıyorlar yurtdışına dediler.

Bunu izlerken şu dikkatimi çekti, sayın Cumhurbaşkanımız bu bilgileri bu metni konuşarak okumuyor, prompterdan okuyor. Yani birileri yazmış promptera koymuş. Sayın Cumhurbaşkanımız orada okuyor. Aklıma hemen şu geldi, birileri sayın Cumhurbaşkanımıza yanlış bilgi veriyor, doğru bilgi vermiyor. Bunu bilerek ya da bilmeyerek onu bilemem ama kesinlikle sayın Cumhurbaşkanımıza yanlış bilgi verdikleri kesin. Neden? Avrupa’da asgari ücret 1900 Euro’dan başlar İsviçre, Norveç, İsveç gibi ülkelere göre değişiklik gösterir aşağı yukarı 3200- 3300 Euro’lara kadar gider netini söylüyorum insanın eline geçen net euro olarak söylüyorum. Ortalama olarak biz bunu 2 bin 300 Euro gibi ele alırsak bugünkü Avrupa’daki ortalama akaryakıt fiyatlarıyla bir Avrupalı asgari ücretle ortalama arabasına maaşıyla hiçbir şey harcamazsa 1800 – 1900 litre yakıt alır.

 Türkiye’de asgari ücretin 3100 olduğunu düşünürseniz Türkiye’de ise bir asgari ücretli vatandaşımız aşağı yukarı 370 litre akaryakıt alır. Yani bir Avrupalı asgari ücretli net maaşı ile Türkiye’deki bir asgari ücretlinin aşağı yukarı takriben 5 katı daha fazla akaryakıt alır. Bir başka deyişle daha doğru anlaşılsın diye söylüyorum. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu söylediğinin doğru olabilmesi için çok net bir şekilde ifade ediyorum. Türkiye’de asgari ücretin net 15 bin 600 lira olması gerekiyor.

Ekonomi fakültelerinin birinci sınıfında en basit öğretilen teorilerden biri ülkelerin insanlarının refah seviyesini geçinebilme seviyesini belirleyen satın alma kabiliyetidir. Parasının ve aldığı gelirinin satınalma kabiliyetidir. Bunun için ekonomist olmaya da gerek yok. Çok basit bir şey yani diyelim ki sizin geliriniz 100 bin lira desek. O ne kadar çok geliriniz var gibi olur ama siz ekmeği 1000 liraya alıyorsanız o zaman o 100 bin liranın hiçbir hassasiyeti kalmaz. Demem o ki bu bilgiler doğru değil. Şimdi izlerken ben Avrupa yollarında binlerce kilometre araba kullanan bir kişi olarak bunu bilen bir kişi olarak söylüyorum ama bunu bilemeyen, bunları bilmeyen, hayatında dış dünyaya açılmamış Türkiye’de milyonlarca vatandaşımız var.

İsveçli bir dostumuzla bir tarihte sohbet ediyoruz. Kendisinin İsveç’te dükkanı var. Dedi ki, biz çok vergi veriyoruz. Isveç’te vergiler acayip yüksek. Ya dedim nasıl olur? Başladı konuşmaya. Siz dedim kiranız için stopaj veriyor musunuz? Yok dedi. Ne demek stopaj kira kiradır. Onun için niye stopaj ödeyeyim ben ayrı bir vergi verdim. Peki dedim. Peki gözlük kullanıyorsun, gözlük aldığın zaman aşağı yukarı iyi bir gözlük şu anda cam ile 5000 liraya yapılıyor. Devlet 80 lira veriyor. Bunu nasıl yapıyorsun yani? Ben gider gösteriyorum dedi. Türkiye’de gider gösteremezsin. Başka. Arabam var evet. Türkiye’de iş yerinde araban varsa bir KDV’sini düşünmezsin. İki kendine bir araba alırken iki araba bir arabada devlete almak zorundasın İsveç’te böyle mi? Hayır olur mu öyle bir şey. Bir örnek daha vereyim dedim. Sen Türkiye’de bütün taşıt giderlerinin yüzde 30’u gider gösterilemiyor artık. Bunu İsveç’te yapabilir misin? Dedi ki, hayır. Alt alta üst üste hesapladık. Sonunda şu tabloya gördük. Biz aşağı yukarı yüzde 30 vergi verirken. Pek çok kalemimiz vergiden düşmediği için bu tip uygulamalar olduğu için aslında bir İsveçli bize göre yüzde 30 verirken yüzde 40 verirken aslında bu süreçte yüzde 15 vergi veriyor. Sonuçta bu ortaya çıkıyor. Dolayısıyla bu tezde Sayın Cumhurbaşkanımızın söylediği haliyle doğru olmamış oluyor. Dedim ya promptera yazılan yazılar maalesef Cumhurbaşkanımızın yanlış bilgiler vermesine neden oluyor.” Milli Gazete