ABD halkının kredi kartları için ödediği rakam 2023’de, Başkan Joe Biden’ın göreve gelmesinden önceki yıl olan 2020’ye kıyasla yaklaşık yüzde 50 artarken, bu durum sadece aile bütçeleri üzerinde baskı yaratmakla kalmıyor. Yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde yaşam maliyeti krizi teması etrafındaki tartışmaları daha da alevlendirip, finansal stresin endişe verici boyutlara ulaştığına işaret ediyor.

ABD bankalarının Federal Mevduat Sigorta Kurumu’na (FDIC) iletmiş olduğu verilere göre, kredi kartı faiz ödemeleri 2023’te 51 milyar dolar artarak 157 milyar dolara yükseldi. Moody’s Analytics verilerine göre kredi kartlarındaki temerrütler de neredeyse 13 yılın en yüksek seviyesinde seyrediyor. Ancak buna rağmen, bankaların kredi kartları üzerinden elde ettikleri kar da rekor düzeyde.

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) politika faizini 23 yılın en yüksek seviyesine çıkarmasıyla birlikte kredi kartı maliyetleri de diğer borçlanma maliyetleri gibi yükseldi. Fed’in borçlanma maliyetlerini aşağı çekecek ilk adımı yaz aylarında atması bekleniyor.

Cumhuriyetçiler kredi kartı borçlarının, Biden’ın ekonomi politikalarının düşük gelirli Amerikalılar için hayat pahalılığı krizi olarak nitelendirdikleri durumu nasıl tetiklediğine dikkat çekerken, Biden yönetimi de çıkardıkları yüksek ekstreler nedeniyle kredi kartı şirketlerine yönelik kısıtlayıcı adımlar atıyor. Örneğin kısa süre önce açıklanan ve kredi kartı gecikme ücretinin 8 doları aşmamasını öngören düzenlemenin 1 Haziran’da yürürlüğe girmesi bekleniyor. Bireylerin borç endişeleri, ABD’de yükselen borsa, büyüyen ekonomi ve düşük işsizliğe rağmen karamsar bir tablo oluşturuyor ve Biden’ın bu yıl yeniden seçilme hedefi karşısında önemli bir tehdit oluşturuyor.

Halk harcamalara yetişemiyor

ABD halkının yarısı, Donald Trump yönetimi altındaki dört yıl önceki döneme göre kendilerini daha kötü hissediyor ve eski başkanın ekonomik performansını Biden’ın performansından çok daha yüksek olarak değerlendiriyor. Financial Times-Michigan Ross tarafından bu ayın başında yapılan ankete göre, seçmenlerin yüzde 28’i kredi kartı borcunu en büyük finansal stres kaynaklarından biri olarak görüyor. New York Fed’in açıkladığı 2023 yılı son çeyrek verilerine göre, kredi kartı borçları 20 yılı aşkın sürenin en hızlı artışıyla 1,13 trilyon dolarlık rekor seviyeye ulaştı. Analistlere göre ise, son iki yılda gıdadan uçak biletlerine kadar her şeyin fiyatındaki yükseliş dikkate alındığında, kredi kartı borçlarındaki artış giderek artan sayıda tüketicinin harcamaları karşılamakta zorlandığını ortaya koyuyor. Citi ekonomisti Robert Sockin, kredi kartı faizlerinin diğer kredi türleri içinde en yüksek oranı temsil ettiğini belirterek. “Bu gerçekten de ABD’deki düşük gelirli ailelerin içinde bulundukları mali zorlukları gösteriyor” değerlendirmesini yapıyor. New York Fed analizine göre, artan temerrütler orantısız bir şekilde Y kuşağından, özellikle de otomobil veya öğrenci kredisine bulunanlardan kaynaklanıyor. ABD’deki kredi kartı borçlanmalarının yarısını JP Morgan liderliğindeki dört büyük banka temsil ederken, kalan yarısı ise en büyüklerden sonra ilk yirmide yer alan ABD bankalarına olan kredi kartı borçları olarak görünüyor. Kredi kartı, borçlanmanın en pahalı yollarından biri olmasına rağmen, mevcut koşullar insanları bu imkana daha fazla bağımlı olmaya zorluyor.

Kredi kartı faizleri Türkiye’de de tartışılıyor

Kredi kartı faizleri son dönemde Türkiye’de de tartışma konusu oldu. Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hakan Kara, 13 Mart’taki bir paylaşımında, kredi kartı faizinin ABD’de enflasyonun 7 katıyken Türkiye’de neredeyse enflasyonla aynı seviyede olduğuna dikkat çekmişti. Mart ayı itibariyle yıllık tüketici enflasyonu ABD’de yüzde 3,2 iken Türkiye’de yüzde 67,1 seviyesinde. Türkiye’de bankalar kredi kartı faizlerini TCMB’nin belirlediği aylık azami oranları aşmamak koşuluyla uyguluyor. Kredi kartı işlemlerine uygulanan aylık azami faiz oranı halen yüzde 3,66 ve bunun yıllık bileşiği yüzde 53,9’a geliyor. TCMB’nin aldığı son makro ihtiyati önlemler kapsamında kredi kartından nakit çekimlerde uygulanan azami faiz oranı ise 16 Mart’ta yüzde 4,42’den yüzde 5’e çıkarıldı. Bunun yıllık bileşiği ise yüzde 79,6 olarak hesaplanıyor. Türkiye’de diğer kredi faizlerinde de enflasyona kıyasla benzer bir durum var. Özellikle konut ve taşıt kredisi faizleri enflasyonun altında seyrediyor. TCMB verilerine göre, bankaların 15 Mart haftasında verdikleri konut kredilerinin ortalama faizi yüzde 42,7 olurken, taşıt kredilerinin faizi ise yüzde 43,1 olarak gerçekleşti. Buna karşılık ihtiyaç kredisi faizleri TCMB’nin aldığı son makro ihtiyati önlemlerle enflasyonun üzerine çıktı. 15 Mart haftasında ihtiyaç kredisi faizleri yüzde 63,4’ten yüzde 76’ya yükseldi.