Avrupa ülkeleri, Çin’in 1 trilyon dolar altyapı yatırımlarından oluşan ve Asya’dan Afrika ve Latin Amerika’ya birçok projeyi kapsayan Kuşak ve Yol projesine giderek daha da mesafeli bir duruş sergiliyor. Çin’in ilk olarak 2013 yılında açıkladığı dev altyapı projesini güçlendirmek için 2017’den bu yana her iki yılda bir gerçekleştirdiği Kuşak ve Yol Forumu’na bu yıl Avrupalı liderlerin katılması bekleniyor. Avrupa Birliği içerisinde Çin ile bu proje kapsamında masaya oturup imza atmış ülkelerden biri olan İtalya’dan da bu kararın büyük bir hata olduğuna dair mesajlar gelmeye başladı. Girişime sırasıyla 2015 ve 2018 yıllarında dahil olan Çekya ve Yunanistan da bu yılki foruma katılmayacak.

“Kuşak ve Yol’a katılmak doğaçlama ve fena bir karardı”

İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, pazar günü yayınlanan bir röportajında İtalya’nın dört yıl önce Çin’in Kuşak ve Yol Girişimine (BRI) katılma kararı için “doğaçlama ve fena bir karardı” ifadelerini kullandı.

Crosetto, ABD’li yetkililere mayıs ayında projeden geri çekileceğinin sinyalini veren İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin hükümetinde kararlarda etkili isimlerden biri.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un da bu yıl gerçekleşecek Kuşak ve Yol Forumu’na katılma planları yok. Wall Street Journal’da yer alan habere göre kıdemli hükümet yetkilileri ne Fransa ve Almanya liderlerinin, ne de İtalya Başbakanı Meloni’nin foruma katılma planları yok. Geçmişte son iki zirveye Cumhurbaşkanını gönderen İsviçre de, dışişleri bakanlığı sözcüsünün aktardığına göre bu yılki katılımını tekrar gözden geçiriyor. Kuşak ve Yol projesine 2018 yılında katılan Yunanistan da Pekin’e Başbakan Miçotakis’in katılmayacağı bilgisini verdi. Kuşak ve Yol Girişimine 2015 yılında dahil olan Çekya da kıdemli hükümet yetkililerinin aktardığına göre bu yılki foruma katılım göstermeyecek.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, girişime dahil olan tüm bu ülkelere üç günlük ziyaretler gerçekleştirmişti. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise martta yaptığı konuşmada girişim için “Çin Komünist Partisi’nin Çin’i merkezine alan uluslararası bir düzen kurarak sistemik bir değişikliğe gitme hedefinin işaretlerinden biri” ifadelerini kullanmıştı.

Putin katılacağını şimdiden teyit etti

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise ekimde gerçekleşmesi planlanan ancak henüz tam tarihleri açıklanmayan foruma katılacağını teyit eden en üst düzey isim. Putin’in zirveye katılması da Avrupalı liderlerin forumdan kaçınmasının önemli nedenleri arasında ancak AB Çin’le ilişkileri tamamen koparmak yoluna gitmese de, resmi belgelerinde de Çin’i bir ‘ekonomik tehdit’ olarak nitelendirdi. Putin, 5-8 Eylül 2023 tarihlerinde Vladivostok’ta gerçekleşecek 8. Doğu Ekonomik Forumu’nda da ana konuşmacılardan biri olacak. Asya-Pasifi k bölgesindeki ekonomik işbirliklerini geliştirmeyi amaçlayan bu zirve ise 68 ülkeden 700’ü aşkın şirketten yaklaşık 1.700 iş insanını bir araya getiriyor

AB’nin forumuna Çinli şirketler davetli değil

Avrupa hükümetleri ise Avrupa Birliği’nin 333 milyar dolarlık ve Kuşak ve Yol’a rakip altyapı programı Global Gateway için Ekim 2023’te bir zirve düzenleyecek. Bu zirvede hükümetler Afrika, Latin Amerika ve Asya’dan iş dünyası liderlerini davet edecek ancak Wall Street Journal’da yer alan habere göre Çinli şirketler bu foruma davetli değil. Çinli yetkililer de Pekin’de gerçekleşecek Kuşak ve Yol Forumu için henüz bir tarih belirlemedi ancak kaynaklara göre etkinliğin eylülde veya ekim ortalarında gerçekleşmesi bekleniyor. Hilal Sarı/Ekonomim