Yatırımcının sınavı bu yıl çalışmadığı yerden geldi. Çin’de COVID-19 tedbirleri, ABD’deki para politikası ve Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle patlak veren enerji krizinden dolayı 2022 yatırımcı için öngörülemez bir yıl oldu. Ancak tüm bu faktörlerin etkisinin 2023’te çözülmesi ya da hafiflemesi bekleniyor. Bu yıl piyasanın aşırı tepki verdiğini düşünen birçok uzman emtia tarafında talebin küresel net-sıfıra geçişi tarafından yönlendirileceğini ve bunun birçok ürüne alım olarak yansıyacağını düşünüyor. Araştırma şirketi Wood Mackenzie, 2023’te piyasaları şekillendirecek başlıca trendlere ilişkin şu değerlendirmelerde bulunuyor:

Elektrikli araç satışları ABD’de ikiye katlanacak

ABD, elektrikli araç satışlarında uzun yıllardır Çin ve Avrupa’nın ardından üçüncü sırada yer alıyor, ancak uygulanan politikalar, düzenlemeler ve ürün açısından elverişli koşullar nihayet bir araya geliyor. 2023 için belirlenen düzenlemeler, otomobil üreticilerini filo seviyesinde emisyonları yüzde 10 oranında azaltmaya zorlayacak ve otomobil üreticilerinin bunu başarmasının en ucuz yolu daha fazla EV satmak olacak. Uygun fiyatlı EV’ler nihayet pazara hacimli olarak giriyor. Gelecek yıl Ford, Hyundai, GM, Subaru, Toyota, VW, piyasada 40.000-45.000 ABD Doları civarında başlayan fiyatlarla kompakt SUV’ları satışa çıkaracak. ABD’de EV satışlarının bu yılki 1 milyondan iki katına çıkarak 2023’te 2 milyonun üzerine ulaşması bekleniyor.

Dünya petrol talebindeki büyüme geri dönecek

2022 sona ererken, küresel petrol talebi düşüyor. 2022’nin dördüncü çeyreği için talepte yıllık 1.2 milyon varillik keskin bir düşüş bekliyoruz. Ancak bu düşüş trendi kısa sürecek. Çin’deki COVID kısıtlamalarının hafifletilmesi ve petrokimya hammaddelerinin artan kullanımı nedeniyle, 2023’ün tamamı için günde 2.3 milyon varil artışla gelecek yıl petrol talebi büyümesine hızlı bir dönüş öngörüyoruz. Talepteki artış eğiliminin bu şekilde yeniden başlaması, petrol piyasasını mevcut sıkıntılı durumundan çıkaracak ve fiyatlara destek sağlayacaktır.

LNG sözleşmeleri hız kesecek

2022, 80 milyon tonluk anlaşmayla LNG piyasası açısından yoğun bir yıl oldu. Anlaşmaların yüzde 75’i ABD’li ihracatçılarla ve yüzde 50’den fazlası portföy yöneticileri ve tüccarlarla yapıldı. 2023 yılında Çinli şirketler satın almaya devam edecek ve ABD’li enerji şirketleri küresel LNG fiyatlarına erişmek için anlaşmalar yapmaya devam edecek. Avrupalı alıcılar, gelecekteki fiyatlandırma dinamikleri konusunda endişelerinden dolayı tedarik konusunda daha fazla taahhütte bulunmaktan kaçınabilir.

Ortadoğu’da düşük karbonlu yatırımlar hızlanıyor

Birleşik Arap Emirlikleri COP28’e ev sahipliği yapmaya hazırlanırken, düşük karbonlu enerjiye yatırımı artıracak ve Ortadoğu’daki diğer ülkeleri de aynı yolu izlemeye teşvik edecek. Abu Dabi’nin ulusal petrol şirketi ADNOC, 2050 yılına kadar net sıfır taahhüdünde bulundu ve düşük karbonlu bir enerji bölümü kuracağını duyurdu. BP ile birlikte Birleşik Krallık’taki H2Teeside hidrojen projesini satın aldı. ADNOC ve BAE, düşük karbonlu yatırımları artırmaya devam edecek ve bu, Ortadoğu’daki diğer petrol üreticilerini pozitf etkileyecek. Düşük karbonlu enerji yatırımları artacak. Ayrıca hidrojen, ve güneş enerjisinde daha fazla uluslararası satın alma yapabilirler.

Karbon yakalama ve depolama önemli bir alan haline gelecek

Son zamanlarda yapılan bir dizi duyurudan sonra, şirketler nihayet 2023’te karbon yakalama kullanımı ve depolamasında (CCUS) büyük ölçekli projelere başlayacaklar. Dünya çapında 30 kadar CCUS merkezi 2023’te yatırımı değerlendirecek ve bunların yaklaşık yarısı yola devam edecek. Bu üslere Avrupa petrol ve gaz sektörünün öncülük etmesi bekleniyor.

Metal ve madencilik için zayıf bir dönem olabilir

Arz ve talep dengeleri, 2023’te metal ve madencilik sektörlerinde ortalama fiyatların yıllık bazda düşeceğine işaret ediyor. Hız kesen talep, daha güçlü arz aşağı yönlü baskı yaratabilir. Demir cevheri, çelik ve temel metaller için kritik bir alan olan inşaat sektörü, özellikle Çin emlak piyasasındaki durgunluktan dolayı, küresel talebi dizginleyebilir. Bu arada bakır, alüminyum, kurşun, çinko, demir cevheri ve çelik tedariklerinin tümü 2022’dekinden daha yüksek büyüme gösterecek. Batarya malzemelerinin (nikel, kobalt ve lityum) üretimi 2022’deki çift haneli rakamların ardından büyümeye devam edecek.

Talep tarafında bazı yukarı yönlü riskler var. Enflasyonist baskılar ve tedarik zinciri kısıtlamaları gevşeme belirtileri gösteriyor. Bu, küresel ekonomik yavaşlamanın beklenenden daha az şiddetli olduğu anlamına gelebilir. Otomotiv sektöründe ve düşük karbonlu enerjide bir toparlanma, diğer tüketici segmentlerdeki talep zayıflığının bir kısmını dengelemeye yardımcı olabilir. Ancak genel olarak fiyatlardaki hakim eğilim aşağı yönlü olabilir.

ABD’de güneş enerjisi kurulumları artacak

Yüksek çelik ve polisilikon fiyatları, Ticaret Bakanlığı’nın anti-damping soruşturması 2022’de ABD güneş enerjisi endüstrisini olumsuz etkiledi. Bu yıl yeni güneş enerjisi kapasitesinin yüzde 23 azalarak 18.6 GW olacağını tahmin ediyoruz. Bununla birlikte, ABD güneş enerjisi endüstrisi 2023’te toparlanmaya başlayacak.. Enflasyon Azaltma Yasası’nın kabulü, güneş enerjisinden elde edilen elektriğin zaten rekabetçi seviyede olan maliyetini destekliyor. Küresel polisilikon üretim kapasitesi yüzde 70 arttığından ve ABD Gümrükleri tarafından alıkonulan ithalat ürünlerin önümüzdeki yılın ilk yarısında piyasaya sürülmesi beklendiğinden modül fiyatları sabit kalacak. Kurumsal ve kamu talebinin de artması bekleniyor. Bu faktörlerin 2023’te güneş enerjisi kurulumlarında yüzde 50’lik bir artışa neden olması olası görünüyor. Evrim KÜÇÜK/ekonomim.com