TÜRKONFED tarafından açıklanan “Kahramanmaraş Depremi Afet Durum Raporu”na göre, depremden zarar gören 10 şehirde barınma için 1 milyon konteyner’a ihtiyaç bulunuyor. EKONOMİ Gazetesi’nin Türkiye’nin en büyük prefabrik ve konteyner ev üreticilerinden derlediği bilgilere göre ayda ancak 30 bin ev üretilebiliyor. Barınma sorununu çözmek için iş dünyası seferber oldu. Tekstilciler Whatsapp gruplarından 400 prefabrik konut için bağış topladı. MÜSİAD Elbistan’da 1000 konteyner ev kurmak için harekete geçerken, ASO 300 konteyner’lık yaşam merkezi inşa edecek. Şirikçioğlu 600 konteyner için gerekli izni aldı. Barınma için ihtiyaç olan 1 milyon konutun yeniden inşa edilmesi ise 2023 maliyetine göre 50 milyar doları buluyor.

Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) “2023 Kahramanmaraş Depremi Afet Durum Raporu”nu açıkladı. Rapora göre deprem bölgesinde 3 milyona yakın konut bulunuyor. Bu konutların 1 milyonu aşkını hasarlı. Hasarlı konutların yerine yaşam alanları kurulması halinde kabaca 1 milyon konteyner eve ihtiyaç olacak. Ancak Türkiye’nin aylık konteyner ev üretimi 30 bin kadar. Konteyner ev üreticileri üretimi artırmak için gerekli tedbirleri alırken, iş dünyası da büyük kampanyalarla barınma ihtiyacını acil bir şekilde karşılamaya çalışıyor.

Hasarlı 1 milyon konutun 2023 maliyetine göre yeniden inşası ise, her bir daire 80 metrekare olarak düşünüldüğünde 50 milyar doları buluyor.

Barınma ihtiyacının, bir kısmının yazlık konutlar, misafirhaneler ve diğer illerde yaşayan aile üyelerinin yanına taşınarak çözüleceği düşünülürse, 1 milyon konteyner ihtiyacının yüzde 20 azalabileceği de belirtiliyor. Bu durumda acil konteyner ihtiyacı 800 bin olarak da hesaplanıyor.

İŞ DÜNYASI SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM ALANLARI KURACAK

TÜRKONFED’in raporunda yer alan ve Ekonomist Dr. Haluk R. Tükel’in hazırladığı Makroekonomik Etki Analizi’ne göre; Kahramanmaraş Depremi’nin 70,75 milyar doları konut zararı, 10,4 milyar doları milli gelir kaybı ve 2,91 milyar doları işgücü kaybı. Zarar gören konutlar, milli gelir ve iş gücü kaybı dikkate alındığında Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 8,7’sinin yapıldığı 10 ilde hasarın 84 milyar doları bulması bekleniyor. Özellikle tekstil üretimi ve ticareti ile büyük bir potansiyele sahip bölgede toparlanmanın uzun süreceği ve Türkiye’nin tekstil üretiminin bu durumdan olumsuz etkileneceği belirtiliyor. Öte yandan İskenderun merkezli yapılan boru ve inşaat demiri üretiminde yaşanan sıkıntıların pek çok sektörü etkileyeceği kaydediliyor.

Raporda 1999 Marmara Depremi’nin bugünkü rakamlarla hesaplanması halinde yerle bir ettiği zararın 51 milyar dolar olduğu da belirtilerek, Kahramanmaraş depreminin büyüklüğüne dikkat çekiliyor.

TÜRKONFED ve TÜSİAD’dan oluşan bir ekip 3 gündür deprem bölgesini geziyor. Ziyaretler sırasında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile bir araya gelen heyet, sürdürülebilir yaşam alanlarının kurulması için de çalışma başlatacak. TÜRKONFED, bu çalışmayı TÜSİAD, SEDEFED, Hedefler İçin İş Dünyası, KAGİ- DER, Habitat ve GEN Türkiye işbirliğinde gerçekleştirecek.

PREFABRİKTE AYLIK ÜRETİM KAPASİTESİ 30 BİN ADET

Sektördeki tüm prefabrik üreticileri kapasitelerinin tamamını 24 saatlik mesai ile deprem bölgelerine yönlendirdi. Türkiye’de aylık prefabrik ev ve konteyner üretim kapasitesinin en fazla 30 bin adet olduğu tahmin ediliyor. 10 tanesi büyük olmak üzere yaklaşık olarak 60’a yakın prefabrik ev ve konteyner ev üreticisi firmanın olduğu pazarda, bu üretimin 15 bin adetinin hazır şekilde yapılan konteynerden, 15 bin adetinin ise 30 metrekare büyüklüklere sahip 15 bin adet çatılı prefabrik evden oluştuğu belirtiliyor. AFAD’ın ise Türkiye’deki mevcut kapasitelerinin yanı sıra, kendi stoklarını devreye alması, karavan ve diğer yurt gibi alanları da hizmete açarak acil barınma ihtiyacını iki ila 3 ayda tamamlama isteği bulunuyor.

TCDD’NİN VAGONLARI EVE DÖNÜŞTÜ

Öte yandan TCDD; Adana, Mersin, Osmaniye, İskenderun, Diyarbakır, Elazığ ve Malatya’dan temin ettiği vagonlar 3bin 400 kişiye konaklama imkanı sağladı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de depremzedelere ev olacak feribotları İstanbul’dan uğurladı.

DEPREMZEDELER İÇİN ASKIDAEV.COM DEVREYE GİRDİ

Bu arada depremzedeler ve yardımseverleri bir araya getirmek için “askidaev.com” devreye girdi. Emlak sitesi Zingat.com’un Genel Müdürü ve Kurucu Ortağı Mehmet Erkek, “Askıda Ev ile depremzede vatandaşlarımıza destek sağlayacağız. Yurt, ev, otel, oda fark etmezsiniz ihtiyaç sahiplerini yardımseverlerle buluşturacağız” diye konuştu.

İŞ DÜNYASINDAN BARINMA SEFERBERLİĞİ

1- Tekstilci 400 ev için para topladı, hedef 3 bin

Tekstil ve konfeksiyon sektörü temsilcilerinin oluşturduğu Whatsapp grubunda 200 konteyner ev ve 200 de prefabrik ev için bağış toplandı. IAF, Euratex ve alıcılara duyuru geçen TGSD’nin hedefi ise 3 bin konteynere ulaşmak. Grupta yer alan isimlerden TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, “LASİAD, TGSD, OTİAD, MESİAD gibi birçok derneğin grupları var. Onlarda da çok önemli yardım çalışmaları yapılıyor” dedi. Özellikle barınma için her bir il adına grup oluşturulduğunu ileten Fayat, “Şu an siparişler veriliyor ama her fabrikanın da belli bir kapasitesi var. İlk konteyner bölgesini görmemiz Mart başını bulur. Bizim gruplar için ancak o zaman altyapı hazırlanmış ve konteynerler taşınmaya başlanmış olur” şeklinde konuştu.Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya da “Uyku tulumu, konteyner ve çadır ihtiyacına odaklandık. Çadır ve konteyner imalatı için devredeyiz. Bir kaç firma ile görüşüyoruz. Ellerindeki stokları aldık” dedi. TGSD, Uluslararası Hazırgiyim Federasyonu IAF, Avrupa Hazırgiyim ve Tekstil Konfederasyonu (Euratex) ve alıcılara da bir duyuru gönderdi. Böylece toplam bağışın 3 bin konteynera ulaşması bekleniyor.

2 – MÜSİAD, Elbistan’a konteyner şehir kuruyor

MÜSİAD, bir açıklama yaparak, Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde 1000 konteynerlık şehir kuracağını söyledi. Kalıcı deprem konutlarından önce vatandaşların barınma ihtiyacı için 2 odalı ve banyolu konteyner evlerin çalışmalarına başladıklarını belirten MÜSİAD, açıklamasında şu görüşlere yer verdi: “33 yıldır olduğu gibi ‘Bir ve Beraber’ diyerek ülkemizin ihtiyaç duyduğu her yerde olmaya devam edeceğiz.”

3- ASO, Hatay’da 1500 kişilik yaşam merkezi inşa ediyor

Ankara Sanayi Odası (ASO), depremin en çok etkilediği illerden Hatay’da 1500 kişilik konteyner yaşam merkezi kuracak. ASO 2. ve 3. Organize Sanayi Bölgesi’nde yer alan bir firma tarafından üretilecek konteynerler, aynı bölgedeki TIR parkındaki araçlara yüklenerek deprem bölgesine ulaştırılacak. Her biri 21 metrekarelik konteynerlerin içerisinde 2 oda, 4 yatak, mutfak eyvesi ve gereçleri, duş, klozet, lavabo, banyo ve ısıtıcı yer alacak. Yemekhane, çocuklar için oyun parkı, eğitim ve bakım merkezi gibi sosyal bileşenlerin de bulunacağı, 300 konteynerlik yaşam merkezinde elektrik, su, internet ağı gibi hizmetler de sunulacak. Depremin hemen ardından TOBB ve ilgili bakanlarla temasa geçtiklerini belirten ASO Başkanı Seyit Ardıç, “Konteynerlarımızın içinde su ısıtıcısı, yatak, nevresim takımı olacak. Hatay Belediyesinin gösterdiği alana konteyner kenti kuracağız. Öncelik alt yapı çalışması” diye konuştu.

4- Mersin’de konteyner üretimine hız verildi

Mersin’de üretim yapan Koyuncu Çelik, Arın Yapı Çelik ve Yetkin Prefabrik firmaları deprem bölgesindeki konteyner ev ve modüler WC ihtiyacını karşılamak üzere üretim kapasitelerini artırıyor. Yapıcı Çelik ise gönüllü mobil ekipleriyle deprem bölgesindeki prefabrik yapıları onararak depremzedelerin kullanımına açıyor. Koyuncu Çelik üretim hatlarını prefabrik ev üretimine hazırlıyor. Günlük 20 konteyner ev üretim kapasitesi oluşturmayı hedefleyen firma, yakın zamanda üretime başlayacak. Arın Çelik Yapı ise günlük 6 konteyner ev üretiyor. Depremden bu yana 30 prefabrik yapıyı bölgeye gönderdi. Yetkin Prefabrik de günlük 10 konteyner ev üretim kapasitesiyle imalatını sürdürüyor. Yetkin, aynı süreçte 30 konteyner ev teslim ederken, 50 modüler WC’yi de afet bölgesine gönderdi. Yapıcı Çelik ise Hatay ve Gaziantep’te toplam 20 kişiden oluşan gönüllü 2 mobil ekibiyle bölgede zarar gören prefabrik yapıları onararak depremzedelerin kullanıma açıyor.

5 -İnegöl’de inşa edecek, bölgeye gönderecek

Erhun Metal Genel Müdürü Zekeriya Cansever, “İki ailenin de kalabileceği içerisinde küçük bir mutfağı, banyosu, lavabosu olan konteynerlar inşa ediyoruz. 36 metrekarelik konteynırlarımız. 2 odalı olacak. Şuan da 6 tanesinin inşasına başladık. İnşallah bu hafta bitirip, önümüzdeki hafta sevk etmeyi planlıyoruz. İhtiyaç halinde tekrar inşa etmeye devam edeceğiz” dedi.

6 – Şirikçioğlu Mensucat 600 konteyner için izin aldı

Şirikçioğlu Mensucat AŞ, Kahramanmaraş’taki iki lokasyonda 600 adet 2 odalı içerisinde banyosu tuvaleti bulunan konteyner konutlar yapacak. Şirikçioğlu Yönetim Kurulu Başkanı Atıf Şirikçi, gerekli izinleri aldıklarını, çalışmalara bir an önce başlayacaklarını söyledi.

TÜRKONFED’in raporunda öne çıkanlar

● Marmara depreminde can kaybı 18 bin 373 kişi, mali hasar 1999 kuruyla 17,1 milyar dolar hesap ediliyor. Marmara Depremi, 2021’de gerçekleşseydi, can kaybı 26 bin 451 kişi ve mali hasar 51,1 milyar dolar olacaktı.

● Marmara depremi verilerinin kullanıldığı metodoloji ile Kahramanmaraş Depremi’ni 2021 yılı dolar verileriyle sınarsak 72 bin 663 can kaybı, 84,1 milyar dolar mali hasar hesaplanıyor.

● İllerin milli gelire katkılarındaki azalmaya paralel olarak afete maruz kalan 10 ilin ihracatının, ihracatı göğüsleyen liman altyapısının bozulmasının da etkisiyle, 15 milyar dolar düzeyinin altına düşebileceği tahmin edilebilir.

● Depremin doğal bir sonucu olarak büyük bir göç dalgasının Adana’dan, İstanbul’a kadar geniş coğrafyaya doğru gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Şu an için herhangi bir veri veya resmî açıklama mevcut olmasa da önümüzdeki süreçte illerin demografik yapısının değişmiş olacağına dair uzman görüşleri geliyor. TÜRKONFED afet kaynaklı yurtiçi göçün sosyoekonomik etkilerini çalışmaya başladığı araştırma raporunda sunacak.

● 2023 yılı bütçe açığı 659,6 milyar TL olarak hedefleniyordu. Bloomberg’ün tahminlerine göre depreme ilişkin kamu harcamaları GSYH’nin yüzde 5,5’ine eşdeğer olacak. Mevcut şartlar altında bütçe açığının en azından 1 trilyon TL’nin üzerine çıkması beklenebilir. 2023’te nominal milli gelirin 18 trilyon TL’yi aşması beklendiğini düşündüğümüzde bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 5,4’ün üzerinde gerçekleşmesi oldukça mümkün.

Yazlıklar için TÜRSAB’dan proje

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) ‘Afetzedeler sokakta kalmasın’ projesiyle, yaşanan felaketten etkilenen ailelerin, yazlık evleri bulunanların ya da ikinci konut sahiplerinin kullanmadıkları boş konutlarında barınma ihtiyaçlarının geçici olarak giderilmesini sağlayacak. Projenin ilk aşamasında konutunu konaklamaya açmak isteyen vatandaşlarımızın ve kullanılabilecek konutların envanteri oluşturulacak. TÜRSAB’dan yapılan açıklamada projenin uygulanmasında ikinci konut niteliğindeki yapının envanteriyle birlikte zarar görmemesi, konut sahibinin formda belirteceği tarihte tahliye ve tesliminin sağlanması, konutun afetzedeye tesliminde ve iadesinde kamusal gözetim ve denetimin yapılması amaçlanıyor. ekonomim.com