Uluslararası seyahatin hala kısıtlı olduğu ve sınırlar arası insan akışlarının eskisine göre çok daha düşük olması, petrol fiyatlarında çok hızlı bir yükseliş beklenmemesine işaret ediyordu. Ancak pandeminin başında fiyatları eksiye düşüren stokların erimeye devam etmesi ve petrol üreticilerinin hala yüksek olan maliyetler nedeniyle üretim yatırımlarını çok hızlı artırmıyor oluşu, üçüncü çeyrekte ve yılın ikinci yarısında fiyatların tekrar 70 doların üzerine çıkabileceği öngörülerini gündeme getiriyor. Arz yanlı sorunlar ve stoklardaki normalleşme ile dün Brent 64 dolar/varili görürken, WTI varili ise gün içinde 60 doların üzerine çıktı.

2. ve 3. çeyrek öngörülerini 10’ar dolar yükseltti

ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, arz tarafında talebe göre daha yavaş bir hızlanma olması nedeniyle 2. ve 3. çeyrek Brent fiyat öngörülerini 10’ar dolar yükselterek sırasıyla 70 ve 75 dolar/varil düzeyine çekti. Wall Street bankasının bir önceki tahminleri 2. ve 3. çeyrek için sırasıyla 60 ve 65 dolardı. İsviçre merkezli yatırım bankası UBS de geçen hafta Brent için ikinci yarıyıl öngörüsünü 68 dolar/varil düzeyine yükseltmişti.

Küresel petrol talebininin pandemi öncesi 100 milyon varil düzeyine daha önce Ağustos ayında ulaşılacağını öngören Goldman Sachs, bu öngörüsünü de Temmuz 2021’e çekti. Bankadan pazar günü yayınlanan notta pazarın beklenenden daha hızlı dengelendiği ve bahar aylarından itibaren talebin arzdan daha hızlı toparlayacağı öngörüldü ve bu durumun arz sıkışıklığına zemin hazırladığı vurgulandı.

 
 

Goldman Sachs’a göre OPEC+ üreticileri mart ayında petrol arzını yükseltme kararı verse bile, üreticilerin maliyetler nedeniyle zorlanması arza ayak bağı olacak. Banka, Teksas’taki üretime bu ay 1,5 milyon varil/gün sekte vuran dondurucu soğukların mart üretiminden de 200 bin varil/gün eksiltebileceğini söylüyor. ABD’nin en büyük üreticilerinden ConocoPhillips de Teksas’taki üretiminin büyük bölümünün hala durduğunu belirterek bu öngörüyü destekliyor. PVM Oil Associates brokerleri ABD üretiminin COVID-19 öncesine daha çok yolunun olduğunu belirtirken, ABD’li kaya petrolü üreticisi Pioneer Natural Resources 60 dolar/varil fiyatlarında bile üretimin aynı düzeyde kalacağını ya da ancak yüzde 1 artabileceğini söylüyor.

ABD’nin petrol üretiminin yüzde 40’ını yapan Teksas’ta dondurucu soğuklar şubatta 1,5 milyon varil kesintiye neden oldu, martta da sürebilir. Bununla birlikte OPEC kaynaklarına göre ABD’de üreticilerin iş başına tam dönememesi zamanında ABD’nin artan kaya petrolü üretimine karşı bir ittifak olarak kurulan OPEC+’ın da elini güçlendiriyor.

Aşağı yönlü riskler

Suudiler gönüllü kesintiyi bırakabilir

Fiyatların yükseldiği bir dönemde OPEC+ ittifakının iki süper gücü Suudi Arabistan ve Rusya’nın da tekrar bir anlaşmazlık yaşayabileceği belirtiliyor. Rusya’nın arzı artırmak ve kesintileri azaltmak için daha istekli olduğu, Suudi Arabistan’ın ise çok acele etmek istemediği belirtiliyor. Suudi Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Salman da 17 Şubat’ta üreticilere yaptığı açıklamada “OPEC’in muslukları açmak için acelesi yok” mesajı vermiş ve tüm üreticileri çok dikkatli olmaya çağırmıştı. Goldman Sachs tahminlerine göre nisan toplantısında OPEC+ arz kesintilerini 500 bin varil azaltacak ancak Suudi Arabistan tek taraflı 1 milyon varil kesintileri bırakacak. Banka İran’ın petrol ihrcatının ise çok ılımlı şekilde artmasını öngörüyor.

‘Jet yakıtı istisna’

Reuters’ın petrol ve enerji analisti John Kemp, petrol piyasasında stokların azalarak talebin güçlendiği ve pazarın arz-talep dengesi anlamında tekrar dengelenmesinin büyük ölçüde tamamlandığını söylüyor, ancak bir istisna ile: Jet yakıtı. Kemp analizinde hem imalattaki güçlü seyrin, hem aşılama sürecinin, OPEC+ kesintileri ve üretimde yaşanan fırtına aksaklıklarıyla beklenenden birkaç ay daha erken gerçekleştiğini ancak uluslararası seyahatlerin hala yürürlükte olması nedeniyle toparlanmada en büyük istisnanın jet yakıtları olduğunu yazıyor. ABD’de son 33 haftanın 26’sında stoklar azalırken, stratejik rezervler hariç ABD’de stoklar 1,3 milyar varile geriledi. 2019’un aynı döneminde stoklar 1,25 milyar varilken, 2020’nin aynı döneminde 1,28 milyar varildi.

Hilal SARI /Dünya