Hazine’nin gerçekleştirdiği borçlanmalarda yabancı yatırımcıların ve özel bankaların ilgisizliği kamu bankalarının yükünü artıran unsurların başında geldi.

Ekonomik aktivitenin canlandırılması için açıklanan kredi paketlerinde öne çıkan kamu bankalarının bütçenin finansmanındaki yükünde de yükseliş ivmesi dikkat çekiyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı iç borç stokunu elinde tutanların dağılımına ilişkin verilere göre kamu bankalarının iç borçlanmadaki payı bu yılın Nisan ayında yüzde 36,4 ile rekor seviyeye yükseldi.

Salgına karşı uygulanan mali genişlemenin etkisiyle kamunun borçlanma ihtiyacı artarken 2020 yılının ortalarında kamu bankalarının iç borçlanmadaki payı da yükselişe geçmişti. 2019 yılının sonunda Hazine’nin gerçekleştirdiği iç borçlanmada kamunun payı yüzde 25,6 olurken, 2020 Temmuz ayında bu oran yüzde 30’un üzerine çıktı.

O dönemden bu yana da kamu bankalarının iç borçlanmadaki payında düzenli artış kaydedildi. Kamu bankalarının borçlanmadaki payı 2017 yılında yüzde 18’in altına kadar gerilemişti.

Yabancı ilgisinin düşük olması kamunun payını artırıyor

Raporunda söz konusu gelişmeye dikkat çeken ekonomist Haluk Bürümcekçi, yabancıların ve özel bankaların ilgisizliği gibi unsurlar dolayısıyla kamu bankalarının iç borçlanmadaki yükünün arttığına dikkat çekti. Bürümcekçi, konuyla ilgili değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:

“Türkiye’nin risk priminin son dönemde belirgin yükselmesi sonrası Hazine’nin Ocak ayından beri dış borçlanma piyasasına çıkamaması ile iç borçlanma üzerinde artacak baskının, bütçe finansman ihtiyacını azaltacak yönde ilerlemeler sağlanması ile dengelendiği görülmüştü. Bu süreçte dolaylı vergilerin güçlü iç talepten olumlu etkilenmesi, vergi yeniden yapılandırmasından elde edilen gelirler ve faiz dışı harcamalarda frene basılması ile Hazine’nin net iç borçlanması geçen yıl ilk dört ayındaki 97,5 milyar TL düzeyinden bu yıl aynı dönemde 36,0 milyar TL’ye gerilemiş durumda. Yine de, TL cinsi tahvillere yabancı ilgisinin tarihi düşük seviyelerde seyri, TCMB’nin APİ portföyünü küçültüyor olması, pandemi desteklerinin tekrar uzatılması ile İş-Kur’un alım gücünün daha da azalacak olması ve özel bankaların piyasa yapıcılığı yükümlülüğü dışında alımlara isteksizliği gibi gelişmeler, Hazine’yi borçlanma hedefini yerine getirmek için kamu bankalarına daha fazla yüklenmek durumunda bırakıyor.”

Kamu bankalarının bilançolarında baskı yaratması bekleniyor

Bürümcekçi, değerlendirmesinde mevcut durumda iç borç stokunun yüzde 36,4 oran ile açık ara tarihteki en yüksek kısmını taşıyan kamu bankaları açısından bu durumun bilanço yönetimini zorlaştırdığına dikkat çekti.

Söz konusu durum Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu’nun verilerine de yansıdı. İlk çeyrekte bankacılık sektörünün net kârı yıllık yüzde 4,3’lük artışla 16 milyar TL’ye yükselirken, kamu mevduat bankalarının net kârı bu dönemde yüzde 63,8 oranında düşüşle 4,4 milyar TL’den 1,6 milyar TL’ye geriledi. BloombergHT