Küresel ekonomi Büyük Buhran’dan ve 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmemiş bir krizle mücadele ederken, hükümet ve merkez bankası desteklerinin reel ekonomiden ziyade hisse piyasalarına akmış olması, birçok uzmana göre eninde sonunda patlayacak olan bir balon oluşturdu. ABD’de 1,9 trilyon dolarlık yeni bir teşvik paketi halen tartışılmaktayken, birçok kuruluş ve yatırımcı ise hisse piyasalarına yönelik balon uyarılarını paylaşmaya başladı. Bank of America geçtiğimiz günlerde yayınladığı notta marttan bu yana her bir saatte 6,2 milyar dolar yükselen küresel hisse piyasaları için “tüm varlık balonların anası” gibi çok güçlü bir ifade kullanıyor.

TESLA VE FAAMG BEŞLİSİ BAŞI ÇEKİYOR

Pandeminin tüm dünyaya yayıldığı 2020 yılı boyunca hisseleri yüzde 750 yükselen elektrikli araç üreticisi Tesla, balon uyarılarında başı çeken ilk hisselerden biri olurken, artık yatırımcıların kısaca ‘FAAMG beşlisi’ diye adlandırdığı Facebook, Amazon, Apple, Microsoft ve Google da sözkonusu balon uyarılarının baş kahramanlarından. Bu altı şirketin hisselerine yarım trilyon dolardan fazla giriş olduğuna dikkat çeken Reuters analistleri, bunun Avusturya ekonomisine denk olduğuna dikkat çekiyor. Son on yılda hisseleri yüzde 16 bin yükselen Tesla, diğer büyük otomotiv üreticilerinin büyük bir kısmından da yüksek değere sahip ve hisseleri bu yıl için öngörülen hisse kazancının 163 kat üzerinde seyretmeye devam ediyor.

UniCredit’in Strateji Araştırmaları Eş Direktörü Elia Lattuga küresel borçlanma maliyetlerini doğrudan etkileyen ABD Hazine tahvillerinin getirisinde tarihte görülmemiş yükselişler yaşandığına dikkat çekerek “Gösterge tahvil getirilerinde hızlı yükselişler hisse piyasalarının geneli için ciddi bir risk oluşturuyor, özellikle de pandemide büyüme kaydeden ve çok kesin değerlenmeler görülen teknoloji hisselerinde…” diye uyarıyor. Yatırımcıların enflasyon korkusuyla girdiği tahvil piyasasında iki yıllık ve on yıllık ABD tahvilleri arasındaki makasın yüzde 1,18 ile 2016’dan bu yana en yüksek düzeye ulaşması, yatırımcıları endişelendiren bir unsur. 10 yıllık ABD hazine tahvilinde de bu hafta şubattan bu yana görülmemiş olan 1,4’e yakın düzeyler test edildi.

Dünyanın en büyük hedge fonu Bridgewaters’ın kurucusu ünlü milyarder yatırımcı Ray Dalio da bu rallinin bir balon olduğundan şüphesi olmadığını söyledi ancak balon Dalio’ya göre piyasaların tamamında değil büyük şirketlerde. Haftabaşında LinkedIn hesabından bir paylaşım yapan Dalio, ABD borsaları özelinde bazı hisselerin – özellikle de pandemide büyüyen teknoloji şirketlerinin – aşırı balon durumunda olduğunu, bazı hisselerin ise balon durumunda olmadığını söylüyor. Dalio’nun hesaplarına göre ABD’deki en büyük bin şirketin yaklaşık yüzde 5’inin hisseleri sürdürülemez olarak ifade ettiği balon düzeyinde. Dalio uyarısını şu sözlerle sonlandırıyor: “Zamanında çok sayıda baloncuk gördüm ve tarihteki balonlar üzerinde de çalıştım…. Bu piyasa hareketi 1970’lerin başındaki ‘Nifty Fifty’yi ve 1990’ların sonundaki dotcom balon hisselerini anımsatıyor. İkisini de iyi hatırlıyorum.”

Deutsche Bank’ın yaptığı fon yöneticileri anketinde de katılımcıların yüzde 90’ı sadece hissede değil birçok segmentte balonlar oluştuğunu söylüyor. Geçen ay yayınlanan anket sonuçlarında Bitcoin ve ABD hisseleri en büyük balon olarak görülüyor.

“FED NE YAPARSA YAPSIN, ZAMANI GELİNCE PATLAYACAKTIR”

Boston merkezli varlık yönetimi şirketi GMO’nun daha önce de balon öncesi uyarılarıyla tanınan kurucusu Jeremy Grantham da özellikle SPAC’larda ve halka arzlarda çok ciddi artışlar yaşandığına dikkat çekerek “2020 yılında 480 halka arz gerçekleşti. Bu dotcom çılgınlığının en tepe noktasından bile fazla… Büyük balonlarda ya servet kazanılır, ya da servet kaybedilir. Fed ne yaparsa yapsın, zamanı geldiğinde bu balonlar patlayacaktır” diyor. Grantham’a göre iklim kriziyle mücadele trendiyle güçlenen bazı yeşil tahvillerde ve güneş, rüzgar ve hidrojen enerjisi şirketlerinin hisselerinde de aşırı değerlenmeler gözlemleniyor. Ünlü yatırımcı hisseleri geçen yıl yüzde 1000’in üzerinde yükselen ve öngörülen kazancın 65 katı bir fiyatta seyreden hidrojen yakıt hücresi üreticisi Plug Power’i ve S&P’nin Küresel Temiz Enerji Endeksi’ni de alarm veren yeşil balonlar arasında sayıyor.

(Dünya / Hilal Sarı)