PwC, 24’üncüsünü gerçekleştirdiği geleneksel yıllık Küresel CEO Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı. Araştırma, Covid-19 aşı geliştirme süreci, ABD başkanlık seçimleri ve İngiltere ile AB arasındaki Brexit pazarlıkları da dikkate alınarak, ilk defa önceki yılın sonunda değil, 2021’in ocak ve şubat aylarında gerçekleştirildi ve 55 ülke ile bölgeden 5.050 CEO’nun katılımıyla tamamlandı.

Araştırmanın en dikkat çekici sonucu, global CEO’ların yüzde 76’sı ağır bir küresel pandemi yılını geride bıraktıktan sonra 2021 içinde ekonomik büyüme bekliyor. CEO’ların risk tanımları içinde pandemiyle ilgili gelişmeler birinci sırada gelirken, siber ataklar ve dezenformasyon alt başlıklarını içeren siber tehditler de iş dünyasının önemli sorunları arasında görülüyor. Araştırmaya göre CEO’lar, iklim değişimi konusunda ise hemfikir değil; araştırmaya katılan yöneticilerinin yüzde 30’u iklim değişiklikleri hakkında çok ciddi endişe belirtirken, yüzde 60’ı ise iklim değişikliğine yönetimsel açıdan stratejik riskler arasında görmüyor.

Türkiye’den de 70 CEO’nun katıldığı PwC’nin araştırması, küresel GSMH’nin yüzde 3,5 daraldığı bir yılı takiben, CEO’ların 2021’de ekonomik büyüme hızında artış beklediklerini saptadı. PwC’nin 2018 yılındaki araştırmasının “iyimserlik rekorunu” 20 puanla aşan 2021 sonuçları, dünyanın tüm bölgelerinde ekonomik büyüme için oldukça pozitif bir beklenti olduğunu öne çıkardı. Türk CEO’ların yüzde 70’inin büyüme beklentisinde olduğunu saptayan araştırma, bu pozitif beklentinin sadece küresel büyüme için değil, CEO’ların kendi kurumları için de geçerli olduğunu belirledi. 2020 yılında şirketlerinin büyümesi için ilk 4 pazarı ABD (yüzde 29,7), Çin (yüzde 28,5), Almanya (yüzde 12,8) ve Hindistan (yüzde 9,4) olarak özetleyen küresel CEO’lar, 2021’de ABD pazarından Çin’e kıyasla daha yüksek büyüme beklediklerini belirtti ve Brexit sonrası İngiltere’yi de listelerinin ilk 4’üne aldı; ABD (yüzde 34,7), Çin (yüzde 28,1), Almanya (yüzde 16,6) ve İngiltere (yüzde 11,4).

Araştırma, CEO’ların, geleceğe pozitif baksalar da küresel ekonomi önünde ciddi tehditler gördüklerini de belgeliyor. Birinci tehdidi Pandemi olarak gören CEO’lar, aşılama programında önemli bir mesafe alınsa bile tüketici davranışlarının hemen düzelmeyeceğini öngörüyor. CEO’lar dijital dönüşümü önemli bir büyüme alanı olarak görseler de siber ataklar, dezenformasyon ve dijital dolandırıcılık gibi kavramları tehdit listesinin başına koyuyorlar. 2020 yılında tehditleri sırasıyla aşırı regülasyon (yüzde 36), ticaret savaşları (yüzde 35), ekonomik büyümede belirsizlik (yüzde 34) ve siber ataklar (yüzde 33) olarak gören CEO’ların 2021 tehdit listesi ise Pandemi ve diğer sağlık krizleri (yüzde 52), siber ataklar (yüzde 47), aşırı regülasyon (yüzde 42) ve politika belirsizliği (yüzde 38) olarak sıralanıyor. Dezenformasyon 2020 tehdit listesinde yüzde 16 ile 20’inci sırada yer alırken, aynı konu 2021’de yüzde 28 ile 10’uncu sıraya yükseldi.

PwC Türkiye Kıdemli Ortağı Cenk Ulu, araştırmanın sonuçlarıyla ilgili olarak şunları söyledi: “Araştırmamıza katılan CEO’ların Türkiye dahil dünyanın çok farklı bölgelerinde birbirlerine çok yakın beklentiler içinde olması, iş dünyasının 2021’i bir ribaunt senesi olarak gördüğünü ortaya çıkarıyor. Küresel iş dünyası, pandemi, ekonomik kriz, iklim krizi, bazı sosyal, politik ve ticaret dinamikleri nedeniyle oldukça zor bir yılı geride bıraktı. Bu sorunların çoğu aynı şiddette devam etse de iş dünyasının geleceğe umutla bakması, yeniden büyüme ve refah konularında istisnasız her coğrafyada iyimser bir bakış açısına sahip olması 2020 yılının en büyük kazanımı olabilir. Tarihe geçen bu yılın çok şeyi değiştirdiğini ama umutlarımızı zayıflatmak yerine hiç olmadığı kadar kuvvetlendirdiğini söyleyebiliriz. Araştırmanın Türkiye verilerine yakından baktığımızda, katılımcı CEO’larımızın yüzde 59’u önümüzdeki 3 yıl içinde kurumlarında büyüme gerçekleştireceklerini ifade ediyor.”  

İklim değişikliği Türkiye’deki CEO’ların radarında

Cenk Ulu, Türkiye’deki CEO’ların en büyük büyüme pazarlarını sırasıyla ABD, Almanya, İngiltere, Çin  ve Rusya olarak gördüğümü belirtti ve Türk iş dünyasının ekonomi tehdit eden unsurlar sıralamasında küresel meslektaşlarından önemli bir noktada ayrıştıklarını iletti. Ulu, şu bilgileri verdi:

“Türk CEO’lar, ekonomi üzerindeki en büyük tehditleri pandemi ve diğer sağlık krizleri (yüzde 64), döviz kurunda dalgalanma (yüzde 63), politika belirsizliği (yüzde 56) ve iklim değişikliği (yüzde 51) olarak görüyor. İklim değişikliği maddesi özellikle önemsiyoruz zira küresel tehdit sıralamasında bu madde yüzde 30’luk oranla 9’uncu sırada görülürken, Türk iş dünyasının konuyu 5’inci sırada çok daha fazla ciddiye aldığını görebiliyoruz. Türk iş dünyasının bu perspektifini, Kovid-19 krizi sonrası yatırım planlarında, Sürdürülebilirlik ve ESG (Enviromental Social Governance / Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetişim) konusunun öncelikli ele alınmasından da anlayabiliyoruz.”

Araştırmadan bazı sonuçlar…

●        Küresel CEO’lar arasında 2021’de ekonomik büyümenin artacağına yönelik iyimser beklenti yüzde 76 iken Türkiye’deki CEO’lar dünya ile mutabık, oran yüzde 70.

●        CEO’ların yüzde 36’sı (2020: yüzde 27) kendi şirketlerinin gelecek 12 ay içinde büyüme potansiyeline güvendiklerini söylerken Türkiye’deki CEO’lar yüzde 46’lık oran ile geçtiğimiz yıla göre (yüzde 26) çok daha iyimserler.

●        Orta vadeli görünüme bakıldığında ise Türkiye’deki CEO’lar dünya ortalamasından çok daha pozitif. Küresel CEO’ların yüzde 47’si önümüzdeki 3 yıl içinde şirketlerinin büyüme potansiyeline güvendiklerini dile getirirken Türkiye’deki CEO’ların yüzde 59’u aynı görüşü paylaşıyor.

●        2021 yılında büyüme için hedef olarak görülen piyasalarda ilk beş ülke aynı ancak sıralamada farklılık var. Listenin tepesinde ABD (yüzde 34,7) ve Çin (yüzde 28,1) yer alırken, bu iki ülkeyi Almanya (yüzde 16,6), geçen yıl 5. sırada yer alan İngiltere (yüzde 11,4) ve Hindistan (yüzde 7,6) takip ediyor. Türkiye’deki CEO’ların yurtdışında büyüme konusunda sıraladığı ülkelerde bazı değişiklikler var; Geçen yıl ABD (yüzde 21), Çin (yüzde 19), Almanya (yüzde 17), Rusya (yüzde 12) ve Hindistan (yüzde 11) olarak yapılan liste bu yıl; ABD (yüzde 21), Almanya (yüzde 21), İngiltere (yüzde 20), Çin (yüzde 17), Rusya (yüzde 11) ve Hindistan (yüzde 1o) şeklinde gerçekleşti.

●        CEO’ların “çok endişeli” oldukları konulara bakıldığında ise bu yıl “pandemi ve diğer sağlık krizleri” yüzde 52 ile listenin en tepesinde yer alıyor. Bunu, siber ataklar (yüzde 47), aşırı regülasyon (yüzde 42) ve politika belirsizliği (yüzde 38) takip ediyor. Dezenformasyon 2020 tehdit listesinde yüzde 16 ile 20’inci sırada yer alırken, aynı konu 2021’de yüzde 28 ile 10’uncu sırada yer alıyor. Türkiye’deki CEO’ların daha farklı önceliklerle belirledikleri 5 tehdit konusu ise pandemi ve diğer sağlık krizleri (yüzde 64), döviz kurunda dalgalanma (yüzde 63), politika belirsizliği (yüzde 56) ve iklim değişikliği (yüzde 51) olarak sıralanıyor.

●        Küresel CEO’ların yatırım planlarında yüzde 49 ile dijital dönüşüm, yüzde 32 ile verimlilik artırıcı önlemler, yüzde 31 ile siber güvenlik, yüzde 24 ile liderlik ve yetenek geliştirme ve yüzde 23 ile Sürdürülebilirlik ve ESG yer alıyor. Bu liste Türkiye’deki CEO’lar arasında ise yüzde 47 ile dijital dönüşüm, yüzde 34 ile siber güvenlik, yüzde 33 ile verimlilik artırıcı önlemler, yüzde 30 ile ArGe ve ürün geliştirme ve yüzde 27 ile Sürdürülebilirlik ve ESG olarak sıralanıyor.