Uluslararası piyasalarda haftalardır yükseliş eğilimi içindeki tahıl fiyatları güçlü görünümünü koruyor. Karadeniz’de etkili olan sıcak hava dalgası buğday fiyatlarında artışı tetikliyor. Buğday ve mısır arasında giderek büyüyen fark dünya genelinde hayvancılıkla uğraşanların mısır talebini büyütüyor.

Chicago buğday vadeli işlemleri son 1 ayda yüzde 15 artarak kile başına 7 dolara geldi. Mısır vadeli işlemleri ve soya fasulyesinde de artış yaşandı. Mısırın kile fiyatı yüzde 3 artışla 4.65 dolara, soyanın fiyatı da yüzde 7.7 yükselerek 12.5 dolara çıktı.

Fiyat farka 2.40 dolara çıktı

Buğdayın diğer tahıllara göre daha primli hareket etmesi, küresel tahıl ticareti eğilimlerini değiştiriyor. Chicago’da buğday ile mısırın fiyatı farkı kile başına 2.40 dolarla neredeyse son 2 yılın en yüksek seviyesinde. Fiyat farkı, son 10 yıllık ortalama 1.30 doların çok üzerine çıkmış durumda. Buğday ve mısır arasındaki oluşan fiyat farkı Çin, Güney Kore gibi ülkelerde özellikle hayvan yemi olarak mısır talebinin artmasına neden oluyor. Bunun da mısır tüketimini artıracağı tahmin ediliyor. Sektör analistleri, piyasada oluşan Rus buğdayı boşluğunun Amerikan mısırına talep yaratabileceğini söylüyor.

Mısır piyasasında fazla beklentisi açığa döndü

Uluslararası Tahıl Konseyi’nin (IGC) son raporu bu eğilimin arz-talep görünümüne ne şekilde yansıdığını ortaya koyuyor.

Raporda 2024-25 döneminde buğday ve mısır üretiminin tüketimin altında kalacağı öngörülüyor. Buğday projeksiyonları 796 milyon ton üretime karşılık tüketimin 801 milyon ton olacağına işaret ediyor.

Daha önce üretimin altında olması beklenen mısır tüketimi ise yukarı doğru revize edilip 1 milyar 225 milyon ton, üretim 1 milyar 220 milyon ton olarak öngörülüyor. Söz konusu dönemde 6 milyon ton fazla vermesi beklenen piyasanın, şu an ise 3 milyon ton fazla vereceği tahmin ediliyor.

Buğday-mısır fiyat aralığı yıllardır dalgalanıyor

2021: Aralık ayı sonu itibarıyla buğday-mısır fiyat aralığı 1.50- 1.60 kile/dolar civarındaydı. Mısır fiyatları buğday fiyatlarına kıyasla daha güçlü seyretti.

2022: Rusya-Ukrayna savaşının başlaması ve tahıl ticaretindeki aksamalar nedeniyle buğday fiyatları yükseldi. Buğday- mısır fiyat aralığı kile başına 4 dolara kadar çıktı.

2023: Tahıl anlaşmasının yenilenmesi ve üretim koşullarındaki iyileşmeyle birlikte buğday- mısır fiyat aralığı yeniden daraldı.

2024: Karadeniz ve Avrupa’daki buğday üretiminin darbe alması fiyat farkına buğday lehine 2.40 dolara çıkardı.

Buğday neden yükseliyor?

Rabobank tarafından hazırlanan bir raporda, Karadeniz bölgesindeki kurak havanın, dünyanın en ucuz buğday tedarikçilerinin verim potansiyelini kısıtladığına dikkat çekiliyor. Rusya’nın buğday üretimine ilişkin düşük tahminler, son 10 ayın en yüksek seviyelerine çıkan buğday piyasasındaki yükselişi tetikliyor. Ukrayna’nın üretimine ilişkin kaygılar sürüyor.

Avustralya, Fransa ve Almanya gibi diğer büyük üreticilerde de olumsuz hava koşullarıyla ilgili endişeler var. Fransa’da yumuşak buğday üretimi dört yılın en düşük seviyesinde kalırken, mısır ekimi yavaşladı. Almanya’nın tarım kooperatifleri birliği son hasat tahmininde, ülkenin buğday mahsulünün bu yıl yüzde 5.6 oranında azalarak 20.31 milyon tona gerileyeceğini belirtti.

Commerzbank: Buğday fiyatları destek bulmaya devam edecek

Commerzbank bir notunda, “Hava görünümünde önemli bir iyileşme olmaması ve dolayısıyla arz görünümüne ilişkin belirsizliğin devam etmesi nedeniyle, buğday fiyatlarının destek bulmaya devam etmesi muhtemel” dedi. Bu arada Rabobank Arjantin, Ukrayna ve ABD’de mısır üretim sorunlarının büyüdüğüne dikkat çekiyor. Brezilya’da güneydeki aşırı yağışlar ve büyük mısır üretim alanlarındaki kuraklık, mısır üretim tahminlerinin düşmesine yol açıyor.

Rusya, dünya buğday ihracatından %26 pay alacak

Uluslararası Tahıl Konseyi’nin son raporuna göre, dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olan Rusya’nın, içinde bulunduğumuz pazarlama yılında 53 milyon tonluk rekor bir ihracat gerçekleştirerek yüzde 26 ile tarihindeki en yüksek pazar payını elde etmesi bekleniyor. Bu rakam, 2023-24’te en büyük ikinci ihracatçı olan ve 35 milyon ton sevkiyat yapması beklenen Avrupa Birliği’nin oldukça ilerisinde. Rapora göre Rusya, dünyanın en büyük buğday ihracatçıları arasında, AB, Kanada, Avustralya ve ABD’nin sevkiyatlarını azaltmasıyla birlikte, önceki yıla göre ihracatını artırması beklenen tek ülke. Ancak Rusya ve Ukrayna’nın 2024-25’te buğday ihracatında düşüş bekleniyor.

Gelecek sezon küresel buğday ihracatının 196 milyon olması bekleniyor. Rusya’yı 32 milyon tonla AB, 25 milyon tonla Kanada, 21 milyon tonla Avustralya’nın takip edeceği tahmin ediliyor. ABD’nin ihracatı 22 milyon tonla Rusya’nın yarısından az olacak. Ukrayna’nın 13 ve Kazakistan’ın 9 milyon ton ihracat yapacağı tahminleri yapılıyor. Evrim KÜÇÜK/ekonomim.com