Ekonomimanset.com / Emel Yiğit

Her dönem söylenir ama bu dönem gerçekten ekonomi devri. Enflasyon, işsizlik, salgın derken pazarlar bile vatandaşa pahalı gelmeye başladı. Haliyle bu koşullarda bitpazarlarına da nur yağdı.

İstanbul’un hatta Türkiye’nin en ünlü pazarı Kadıköy Salı pazarı. İşte bu pazar her cuma bitpazarı olarak hizmet veriyor şehrin sakinlerine.

Bir dönem retro, vintage kıyafet, antika parça, eski kitap arayanlar ağırlıktayken artık giyim kuşamını buradan alanlar, ev eksiklerini buradan tamamlayanlar artmış durumda.

Diğer yandan burası internet eskicilerinin toptancı merkezi olarak da görev yapıyor. Ucuza toplanan ve kaçıncı el olduğu bilinmeyen ürünler, internette 2. el olarak satışa sunuluyor.

İşin alıcı tarafı olduğu gibi satıcı tarafı da var. Satcılar hallerinden memnun mu? Bu sorunun yanıtı “eh işte”. Bu sıralar pek satış olmadığını söyleyen bir tezgah sahibi “1000 lira satış yapsam zarar yazarım” diyor. Tezgahı sahibinden kiralayan bu satıcı günlük 200 lira tezgaha, tahtaya 50 lira, nakliyeye de 100 lira vermiş. Daha ortalarda bir tezgahın kirası 350 lira. Bazı tezgahlar ise sahipleri tarafından kullanılıyor.

Kadıköy Hasanpaşa’da katlı otoparkta kurulan bitpazarı girişte sebze tezgahlarıyla açılsa da hemen sola dönüldüğünde alanın büyük bir kısmında eskici tezgahlarını görüyorsunuz. Bu arada otoparkın üstü olduğu için park sorunu yok. Park ücreti 12 saate kadar 8 lira.

Pazarda özellikle kitap meraklılarını mutlu edecek tezgahlardan biri. Bu tezgahtan 1920 baskı ciltli bir Larousse Classique çıktı. Fiyat 5 lira.

Tanınmış isimlerin kütüphaneleri

Pazara kitap için gelenler çok. Bunların bir kısmı okur olsa da bir kısmı satıcı. Fiyatlar ortalama bir tezgahta 5 lira. Fakat kitapların tarihleri ve baskısının olmaması fiyatı artırıyor. Pazarda buna dikkat eden birkaç tezgah var. Diğerleri yığılmış kitapları aynı fiyattan satıyor.

Kitap tezgahlarına bazen ünlü bir profesörün, siyasetçinin, gazetecinin kütüphanesi ‘düşüyor’. Vefatlarının ardından toplu olarak satılan kitapların en kıymetlileri ayrıldıktan sonra son olarak burada yer buluyor. Örneğin bir zamanlar sağlık bakanlığı yapmış Dr. Mete Tan’ın kütüphanesi bir dönem bitpazarında tezgahlardaydı. İlk hafta 10 liradan satılan kitaplar birkaç hafta sonra 3 liraya kadar düştü.

Teknoloji burada

Kitapların ardından en fazla ilgi bilgisayar, cep telefonu tezgahlarında. Daha çok yedek parça için karıştırılan bu tezgahlarda deneme yapmak mümkün değil. Genellikle çalışıyor iddiasıyla satılan bu ürünlerin nereden geldikleri de çalışıp çalışmadıkları da belli değil. Ama risk alanlar çok.

Bu ‘teknoloji’ tezgahında ortadaki bilgisayarın fiyatı 150 lira. 

Bir bitpazarı müdavimi tezgahtaki bilgisayarı inceliyor. 150 lira olan bilgisayar değerlendirmesine göre ‘kurcalanmamış’. Bilgisayarı gösterip “büyük ihtimalle çalışıyordur” diyor. Bilgisayarın pili yok ama adaptörle rahatlıkla kullanılacağını belirtiyor. Kendisi tezgahlardan aldığı bilgisayarları internet üzerinden sattığını söylüyor. (İnternet sitelerinden alınan 2. el bilgisayarların nereden geldiğini düşünmekte fayda var.)

Hayat dergisi tarafından verilen futbolcu posterleri. Adedi 10 TL. 

1960’ların futbolcu posterleri

Bir tezgahta 1960’lı yılların futbolcularının posterleri var. Dönemin ünlü dergisi Hayat’ın verdiği posterler özenle jelatinlenmiş.

Kimler yok ki? Ziya Şengül’den Necmi Mutlu’ya Yusuf Tunaoğlu’na… Posterlerin adedi 10 lira. Hiç şüphe yok birkaç saat içinde meraklılarıyla buluşacaklar. Hayat dergisi 1956’dan 1980’lerin sonlarına kadar İstanbul’da yayınlanan haftalık haber aktüalite dergisi. Pek çok evde anne babalardan kalma bu dergilerden bulmak mümkündü. Hayat, 1960’lı, 1970’li yıllarda Türkiye’nin en yüksek tirajlı dergisiydi. Şevket Rado tarafından çıkarılıyordu.

Bitpazarının müdavimi olursanız, Hayat dergilerine hatta ciltlerine de zaman zaman rastlayabilirsiniz. Hayat dergisi fiyatları adedi 10’TL. Ciltleri kalitesine ve yılına göre değişiyor.

 2. el abiyeler önce kurutemizlemeye gidecek ardından kullanıma hazır hale gelecek.

Pazarda kıyafet tezgahı bol. Kıyafetler 3 ila 5 lira arasında değişiyor. Ayakkabıların fiyatları da marka değilse 5-10 lira civarı. Abiyeler de satılıyor bitpazarında. Az kullanılmış olmaları bu elbiseleri avantajlı kılıyor. Abiyelerin alıcısı da çok. Fiyatları 100 lira. Gelinlik ise 150 lira.

Pazarda marka bulmak da mümkün. Retro ve vintage meraklıları özellikle bu eski marka ürünleri alıyor. Fiyatlar ihtiyaç için burada bulunan vatandaşlar için pahalı. Mesela gerçek marka sattığını söyleyen bir satıcı, yıpranmış bir Michael Kors çanta için 100 lira istiyor. Bu tezgahta deri ayakkabılar 20-50 lira civarında.

  

Tezgahtaki ütüler 150 lira. En sağdaki sıcak su, ortadaki ateş üzerinde ısıtılarak, soldaki ise içine köz koyularak kullanılıyormuş.

Alıcıların bir kısmı satıcı

Dikiş makinesi, kömürlü ütüler, gaz lambaları gibi eski eşyalar da var bitpazarında. Bunların satıldığı bir tezgahın başında alıcı Mustafa amca var. 150 liralık ütüleri inanılmaz pahalı buluyor. “40 yıl önce Giresun’a Rusya’dan gemiler gelirdi. Onlardan toplardık. Ne alırsan 1 dolardı. Artı kalmadı” diyor. Mustafa amca buradan aldıklarını Ümraniye’de tezgahında satıyormuş. “Ben 150 liraya alırsam kaça satacağım” diye söyleniyor. 

Çok kişi bilmez “bir yastıkta kocasın” yastıklarını. Henüz hazır yatakların çıkmadığı yıllara aitler.

Bitpazarının en acıklı kısımlarından biri çeyizler. Sahibi ölmüş ve artık kimsenin işine yaramayacak olan çeyizler mirasçılar tarafından elden çıkarılıyor. Satıcı bunların daha çok köylerden toplandığını söylüyor. İçlerinde oldukça kıymetli el işleri olduğu gibi hazır makine işleri de bulunuyor. Tezgahta el işi kanaviçe, kum işi gibi parçalara 100 lira fiyat biçilirken, yerdeki parçalar birkaç liraya satılıyor.

Dönemine göre yüksek sınıfa mensup bir ailenin albümü. Bu albümün tamamı 350 lira.

Kutulardaki eski fotoğraflar genellikle 2 liradan başlıyor. Bu eski kutulardan mektuplar, nüfus defterleri, resmi evraklar, hatta çok nadir de olsa günlükler çıkabiliyor.

Eski fotoğraflara koleksiyonerlerin dışında öğrenciler de meraklı. Örneğin moda öğrencileri dönem kıyafetleri için fotoğraf topluyor. Arka plandaki eski İstanbul manzaraları, arkasındaki Osmanlıca yazılar için de fotoğraf toplayanlar var. Fotoğrafın tarihi eskidikçe fiyatı artıyor.

Bitpazarı rehberi

Mümkün olduğunca erken gidin. Sabah 6’da pazar kurulmaya başlıyor. 7.30 civarında ellerinde eldivenler, peşlerinde tekerlekli bavullarıyla müdavimleri gelmeye başlıyor. Unutmayın 8 çok geç olabilir.

Klasik bir öneri, pazarlık edin. Ama zaten fiyatlar diplerde olduğu için çok fazla düşme imkanı yok. Bir süre sonra neyin ne kadar ettiğini zaten öğreneceksiniz.

Dönüşte alırım diye düşünmeyin. Bitpazarında genellikle almak istediğinizi dönüşte bulamıyorsunuz. Beğendiniz ve fiyat uygunsa hemen alın. Emel Yiğit/ekonomimanset.com