Küresel piyasalar geçtiğimiz cuma günü ABD’nin en büyük 16. bankası olan Silicon Valley Bank’ın (SVB) iflas haberi ile sarsıldı. Bu iflas haberi, 2008 yılında yaşanan Lehman Brothers’ın iflasından bu yana ABD’de yaşanan en büyük iflas olarak kayıtlara geçti.

SVB, teknoloji endüstri bankacılığında uzmanlaşmış, genel olarak startup’lar ve risk sermayelerine finansman sağlıyordu. 1983 yılında kurulan bankanın, kredileri 74 milyar dolar, mevduatı 173 milyar dolar ve öz kaynakları 16 milyar dolar olarak bulunuyor. ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), 250 bin dolara kadar mevduatın garanti kapsamında olduğunu belirtirken, SVB’nin mevduatının yüzde 93’ü garanti kapsamında bulunmuyor. Bir yandan SVB’nin iflas şoku atlatılmaya çalışılırken, yeni haftaya Signature Bank’a kayyum atanmasıyla başlandı. Ancak, ekonomi yönetiminin aldığı önlemlerle piyasalar bir nebze nefes aldı.

İflasın ardından ABD Hazine Bakanı Yellen önceki gün, SVB’nin kurtarılmayacağını ancak mevduat sahiplerini korumak için çalıştıklarını ifade ederken; sonrasında ABD Hazine Bakanlığı, Fed ve FDIC, mevduatların korunmasına ilişkin kararları açıkladı ve SVB müşterilerinin mevduatlarına bugünden itibaren ulaşabileceklerini belirtti. ABD Başkanı Biden’ın, bu akşam bir dizi tedbir açıklaması bekleniyor.

Tüm bu gelişmeler akıllara iki soru getirdi: ‘Bankacılık sektöründe domino etkisi yaratır mı’ ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımlarında fren yapmasına sebep olabilir mi?

Piyasa fiyatlamalarında, Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımından iyice uzaklaştığı ve 25 baz puanlık faiz artırımına gideceğine kesin gözüyle bakıldığı görülüyor. Ancak, son gelişmelerden sonra Fed’in mart ayındaki toplantısında faiz artırımını pas geçebileceği de konuşulmaya başlandı.

Fed’in para politikasını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) mart ayı toplantısı 21-22 Mart’ta gerçekleşecek. Pek tabii ki bu tarihe kadar geçecek süre zarfında yaşanacak gelişmeler önemli. Ayrıca Fed için kritik önemde olan ABD şubat ayı enflasyon verisi, yarın günü TSİ 15:30’da belli olacak.

Uzmanlar iki kritik soruyu, EKONOMİ’ye değerlendirdi..

Fed geri adım atarak panik havası vermeyecektir
Serkan Gönençler – Gedik Yatırım Başekonomisti

SVB’nin iflası sonrası, bankadaki mevduatların tam garanti kapsamına alınması ilk etaptaki paniği yatıştırmış görünüyor. Bununla beraber, sistemdeki mevduat garanti limitinin halen 250 bin dolar olarak korunması bankalardan toplu para çekilişlerinin ve dolayısıyla da bir likidite krizinin yaşanması endişelerini beraberinde getiriyor. Fed’in açıkladığı ‘Acil Banka Fonlama Programı’ tam da bu endişeleri yatıştırmak üzere alınmış görünüyor.

SVB’nin iflasında bono portföyünden ettiği zararın oynadığı rol dikkate alındığında, piyasada Fed’in faiz artışlarını durdurması ya da hızını azaltması beklentileri de ortaya çıkmış durumda. Buna karşın, Fed’in daha birkaç gün önce faiz oranlarının nihai seviyesinin tahmin edilenden daha yüksek olabileceği yönünde sinyal verdikten sonra, geri adım atarak panik havası vermek istemeyeceğini düşünüyoruz. Ancak, gene de iflas haberinin mart toplantısında 50 baz puan artış ihtimalini oldukça azalttığını söyleyebiliriz. Bu hafta açıklanacak enflasyon verileri kritik önemde olmaya devam ediyor.

Faizi belirleyen tek şey enflasyon olmayacak
Enver Erkan – Dinamik Yatırım Başekonomisti

SVB’nin batmasında üç ana neden var: Sermaye artırımının başarısız olması, hızlanan mevduat kaçısı ve Fed’in faiz artırımlarının varlık fiyatlarını düşürmesi… Bankanın sahip olduğu tahvil portföyü bu nedenle ciddi değer kaybetti ve sermaye kaybı sonunda iflas gerçekleşti. Ayrıca düşük faiz ortamında teknoloji ve VC’ler bundan istifade ediyordu ve SVB de bu sektöre kredi veren bir bankaydı. Faiz artışları geldiğinde hem kredi veren hem kredi alan etkileniyor. Nakit akışları stabil olmayan bu teknoloji startuplarının kredi çevirememesi de bir sıkıntı.

Şimdi mevduatlar kurtarılacak görünüyor. Likidite sorununa karşı Fed, faiz artışlarına karşı zarar edecek bir portföye yeniden değerleme ile fiyat verecek. Kriz elbette Fed beklentilerini de revize ettirebilir. Mart toplantısında bir faiz artışı var, ancak sonrasında faizi belirleyen tek şey enflasyon olmayacak.

Piyasaların odak noktasında iki soru var
Yusuf Kavak – Galata Menkul Araştırma Müdürü

Yeni banka iflasları gelir mi sorusuna bakacak olursak; bölgesel bankalarla ilgili sorunlar, ABD finansal sistemini doğrudan etkileyebilecek bir büyüklükte değil. Ancak, 2008’de Lehman Brothers’ın iflasından sonra; en yüksek banka iflası olarak kayıtlara geçen SVB’nin, özellikle teknoloji ağırlıklı start-uplara sağladığı fonların kesilecek olması; gerek fon sağlanan, gerekse de fon bekleyen teknoloji girişimlerini olumsuz yönde etkileyecektir. Yine, banka iflasları nedeniyle bankacılık sistemine yönelik olarak mevduat sahiplerinde güven kaybı oluşması durumunda da; ülkede kısa süreli bir likidite krizi patlak verebilir. Belki de, en istenmeyen durum bu olur.

Fed’in faiz artırım programı etkilenir mi sorusunun cevabı da aslında birinci soru ile ilintili. Şöyle ki, şayet yaşanan iflaslar bölgesel banka iflasları olarak kalırsa; Fed’in para politikasına etkisi de olmayacaktır. Ancak, banka iflaslarının mevduat sahiplerini (özellikle büyük kurumsal) paniğe sürüklemesi ve bankalardan hızlı likidite çekimleri olması durumunda ise; Fed’in para politikası bu durumdan doğrudan etkilenebilir ve Fed, enflasyonla mücadeleyi yarıda bırakıp faiz artırımlarını hızla sonlandırabilir. Enflasyon demişken, yarın açıklanacak olan TÜFE rakamları da; Fed’in para politikası açısından kritik olacak. Şenay Zeren