Avrupa Konseyi 2017 yılından beri vergi kaçırma, vergiden kaçınma ve kara paranın aklanması gibi konulara karşı aksiyon alabilmek adına iki liste yayımlıyor. Bu listeler “Vergi Konularında İşbirliği Yapmayan Ülkeler Listesi” (1 Sayılı Liste) ve “Vergi Konularında İşbirliği Yapan Fakat İyi Yönetişim Konusunda Taahhütleri Bulunan Ülkeler Listesi” (2 Sayılı Liste). Genelde 1 sayılı Liste “Kara Liste”, 2 Sayılı Liste de “Gri Liste” olarak adlandırılıyor. Listeler yılda iki kere, şubat ve ekim aylarında güncelleniyor.

Amaçlanan da bu sayede bu ülkeleri kategorize edip olumlu yönde adım atmaya zorlamak. Bu kapsamda listedeki ülkeleri Avrupa Birliği’nin sağladığı fonlardan mahrum bırakmak, siyasi baskı gibi vergi dışı yaptırımlar uygulanabildiği gibi vergisel yaptırımlar da uygulanabiliyor.

Aralık 2019’da Konsey, zararlı vergi rekabeti ile daha etkin mücadele için üye ülkelerin listelerde yer alan ülkelere 1 Ocak 2021 itibariyle aşağıdaki dört vergisel önlemden en az birini uygulaması konusunda tavsiye niteliğinde karara vardı.

·         Listelerdeki ülkelerden gelen faturaların vergi matrahından düşülememesi

·         Listelerdeki ülkelerde faaliyet gösteren şirketlerin kontrol edilen yabancı kurum kapsamında değerlendirilmesi

·         Listelerdeki ülkelere yapılan bazı ödemelerden stopaj yapmak

·         Listelerdeki ülkelerden gelen kâr dağıtımlarını istisna dışında tutmak

Bu kapsamda şimdiye kadar, Romanya, Lüksemburg, Belçika vergisel yaptırımları yürürlüğe koydu. Almanya ve Danimarka’da ise yaptırımlar teklif aşamasında. Yaptırımların detayına girmeyeceğim ama bu yaptırımlara maruz kalan ülkelerin AB üyesi ülkeler ile ticaret yapması vergi yükü nedeniyle oldukça zorlaşıyor.

Şimdiye kadar alınan yaptırım kararları hep kara listedeki ülkelere yönelik oldu. Sadece Romanya gri listeye dönük bir yaptırım kararı almıştı ki o da sonradan kararından döndü.

TÜRKİYE ‘GRİ LİSTE’DE YER ALIYOR

Türkiye Şubat 2020’den beri 2 Sayılı Liste’de yani ‘gri liste’de yer alıyor. Türkiye’nin taahhüdü tüm Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri ile 31 Aralık 2020 tarihine kadar Otomatik Bilgi Değişiminin (OBD) etkili bir şekilde uygulanması konusunda somut ilerleme kaydetmek idi. Türkiye 31 Aralık 2020 itibari ile OBD’yi 78 ülkeden bilgi almak, 58 ülkeye de bilgi vermek şeklinde aktive etti. Bilgi değişiminin başlayacağı ülkeler arasında çoğu AB üyesi ülke de var. Ancak; Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya ve Fransa gibi gurbetçilerimizin yoğun olarak yaşadığı AB ülkeleri ile OBD 2020 sonu itibari ile başlatılmadı.

TÜRKİYE’Yİ KARA LİSTEYE ALMAMAK İÇİN 8 AY MÜHLET

Konsey şubat ayında toplandı ve gri liste ve kara listeye ilişkin güncellemelerini 22 Şubat tarihli raporunda açıkladı. Raporda en uzun yorum Türkiye hakkında yapılmış. Buna göre;

·         Türkiye’nin tüm AB üyeleri ile OBD’nin etkin bir şekilde uygulanmasında önemli bir ilerleme kaydetmediği ve bu nedenle, vergisel iyi yönetişim kurallarını uygulamak için verdiği taahhütleri henüz yerine getirmediği,

·         OBD’nin 21 AB üyesi ile etkinleştirildiği ancak  Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya ve Fransa ile 2022 itibariyle başlamasının planlandığı;

·         Türkiye’nin herhangi bir AB üyesi ile etkin bir veri alışverişi yaptığına dair hiçbir kanıtın bulunmadığı,

·         AB üyesi olan Güney Kıbrıs ile bilgi alışverişi konusunda hiçbir ilerleme kaydedilmediği

tespit edildi.

Bu tespitler neticesinde Konsey Türkiye’ye,

·         Kalan 6 AB üyesi ile OBD’yi 30 Haziran 2021’e kadar etkin bir şekilde aktif hale getirmek için, yüksek düzeyde bir hükümet yetkilisinden 31 Mayıs 2021’e kadar tam olarak taahhütte bulunma,

·         27 AB üyesinin tümü için; 2019 mali yılına ait bilgilerin en geç 1 Eylül 2021 tarihine kadar paylaşılması ve 2020 ve 2021 mali yıllarına ait bilgilerin ise, OECD takvimine göre öngörülen tarihlerde ve her halükarda 30 Eylül 2021 ve 30 Eylül 2022’ye kadar paylaşılması,

konularında çağrıda bulundu. Konsey Türkiye’nin yukarıda belirtilen beş süreden herhangi birine uymaması durumunda Ekim 2021’de yapacağı toplantıda Türkiye’yi kara listeye almayı değerlendireceğini belirtti. Yani önümüzdeki 8 aylık sürede gerekli adımlar atılmaz ise Türkiye yine kara listeye girme tehdidi ile karşı karşıya kaldı.

Türkiye’nin Güney Kıbrıs ile OBD’yi başlatması iki ülke birbirini tanımadığı için çok gerçekçi değil. Zaten Konsey’in de sırf Güney Kıbrıs’la bilgi paylaşmadığı için Türkiye’yi kara listeye alacağını düşünmüyorum. Ancak diğer 26 üye ülke ile OBD başlatılmazsa ilerde AB – Türkiye ticaretini tehdit edecek adımlarla karşı karşıya kalabiliriz.

(Hürriyet / Dursun KÜÇÜKASLAN / BDO Türkiye Vergi Ortağı)