EKONOMİMANSET/ÖZEL HABER

Bir örnek üzerinden var olan durumu anlatan Yavaşlar şunları söyledi: “Diyelim ki Özcan Bey’in 2023 model bir tane Fiat Egea arabası olsun; motor silindir hacminin de 1300 (cm3) olduğunu varsayalım. Yasemin Hanım’ın da aynı niteliklere sahip arabası Mercedes olsun. İlkinin en ucuzu 650.000 TL, ikincisinin ki ise 2.332.000 TL. Her ikisinin de fiyatı 114.000 TL üzerinde olduğundan, mevcut sistemde her ikisi de aynı miktarda motorlu taşıtlar vergisi ödemekle yükümlü. 2023 yılı bakımından bu rakam, 3.693 TL.”
Vergilendirmede araçların değerini esas alan bir sistem olmamasını eleştiren Funda Başaran Yavaşlar şu yorumu yaptı: “Vergiye tabi tutulan şey mali güçtür. Servet vergilerinde mali gücü, servetin değeri ortaya koyar. Motorlu taşıtlarda, aracın markası, onun değerini belirleyen en önemli faktördür. Buna karşılık mevcut sistem, aracın değerinden ziyade özelliklerini esas alıyor. Bu nedenle Anayasa’ya aykırılık söz konusu. “

Bu durumu kısmen ortadan kaldırmak üzere, 2017 yılında yapılan düzenlemenin de yetersiz kaldığını iddia eden Yavaşlar, ” (I) sayılı tarifede yer alan otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerlerine ait vergi tutarlarının Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından her yılın ocak ayında ilan edilen kasko sigortası değerlerinin %10’unu aşması halinde, taşıtlara ait vergi tutarlarını, bir önceki satırdaki aynı yaş grubunda bulunan taşıtlara isabet eden vergi tutarı olarak belirlemeye, bu oranı %4’e kadar indirmeye ve kanuni oranına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.” hükmünü hatırlattı. Yukarıdaki örneğin ortaya koyduğu üzere, bu düzenlemenin sorunu ortadan kaldırmadığını iddia eden Yavaşlar şöyle konuştu:

VERGİLERLE ARACIN DEĞERİ 4 KAT ARTIYOR

“Yeni bir taşıt alırken ÖTV ödeniyor. Örneğin 500 bin liraya bir araç satın aldınız. Aracınız 2000 (cm3) üzerinde motor silindir hacminde. Siz yüzde 220 oranında ÖTV’ye tabi oluyorsunuz. Bu vergiyi ekleyince, araç için ödenecek para 1.600.000 TL’ye çıkıyor, yan, üç kat artıyor. Bunun üstünden bir de yüzde 18 KDV ödüyorsunuz, yani ÖTV’nin üzerinden KDV alınıyor ve aracın fiyatı 1.888.000 TL oluyor. Eğer 500 bin liralık bu araç ithal araçsa, kimi durumlarda ek vergi de gündeme geliyor. Aracınıza koyduğunuz yakıt üzerinden de ÖTV ve KDV ödediğiniz dikkate alınırsa, araçlar (araç sahipliği ve kullanımı) üzerindeki insafsız vergi yükü ortaya çıkıyor.”

AŞIRI VERGİLENDİRME ANAYASAYA AYKIRI

Bir ürünün fiyatı üzerinden üç kata yakın vergi ödenmesini eleştiren vergi hukuku uzmanı Funda Başaran Yavaşlar, böyle bir örneğin gelişmiş ülkelerde olmadığını, pek çok ülkede sadece KDV alınarak ÖTV’ye yer verilmediğini öne sürdü. Yavaşlar şunları ifade etti: “Aşırı vergilendirme anayasaya aykırıdır, mükellef dava açıp kendini savunabilir. Ancak ne yazık ki bunun için toplumun bilinç düzeyi yetersiz. Geçmişte ÖTV’nin üzerinden KDV alınması konusu Anayasa Mahkemesi’ne götürüldü; ancak Anayasa Mahkemesi de ikna edici olmayan sebeplerden ‘burada anayasa aykırılık yok’ dedi.”

ÖTV hesaplama 2023 oranları şöyle:

Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 184 bin TL’ye kadar olan araçların ÖTV oranı %45

Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 184 bin TL ile 220 bin TL arası araçların ÖTV oranı %50

Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 220 bin TL ile 250 bin TL arası araçların ÖTV oranı %60

Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 250 bin TL ile 280 bin TL arası araçların ÖTV oranı %70

Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 280 bin TL üzeri araçların ÖTV oranı %80

Motor silindir hacmi 1600 cm³ ile 2000 cm³ arası, matrahı 170 bin TL’ye kadar araçların ÖTV oranı %130

Motor silindir hacmi 1600 cm³ ile 2000 cm³ arası, matrahı 170 bin TL üzeri araçların ÖTV oranı %150
2000 cm³ üzeri motor silindir hacmi olan ve matrahında sınır olmayan araçların ÖTV oranı %220