ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Washington’ın Finlandiya’nın NATO’ya yalnız değil, İsveç’le birlikte üye olmasını istediğini vurguladı.

Günlük basın toplantısında Price’a defaatle ABD’nin Finlandiya’nın NATO’ya İsveç olmadan katılmasını destekleyip desteklemeyeceği sorusu yönetildi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Price ise bunu “farazi” ve “şu an gündemde olmayan” bir soru olarak tanımladı.

Price, “Bu hep Finlandiya ve İsveç hakkındaki bir tartışmaydı. İttifakın 28 üyeden 30’a çıkması hakkında. Bizim olmasını istediğimiz bu” ifadelerini kullandı. ABD’li sözcü, Finlandiya’nın NATO’ya İsveç’ten ayrı olarak katılması gibi bir durum üzerinde düşünmediklerini belirtti.

Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği önünde gerçekleştirilen Kur’an yakma eylemi, Finlandiya’nın İsveç’le birlikte başvurduğu NATO üyeliği konusunda yola yalnız devam etmesi ihtimalini gündeme getirmişti.

Fin Bakan’ın tartışma yaratan çıkışı

Fin kamu yayın organı Yle’ye konuşan Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ülkesinin NATO’ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini ifade etmişti.Haavisto, “Uzun vadede İsveç’in ilerlemesini engelleyecek bir durum olup olmadığını değerlendirmek zorundayız” diyen Haavisto, buna karşın “şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu” belirterek ortak başvurunun “ilk tercih” olduğunu söylemişti.

Haavisto’nun açıklamaların ardından Associated Press’e konuşan İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström ise Fin Bakan’ın sözlerinin “tam olarak ne anlama geldiğini anlamak için Finlandiya ile temas hâlinde olduklarını” belirtmişti.

Daha sonra düzenlediği basın toplantısında konuya açıklık getirmeye çalışan Haavisto, “hem Finlandiya hem de İsveç’in ilerleme kaydettiği görülürken” Finlandiya’nın NATO’ya tek başına katılma ihtimali konusunda “spekülasyonda” bulunmak istemediğini söylemişti. Fin Bakan, “Ama elbette aklımızın bir köşesinde, bazı ülkelerin üyeliğinin kalıcı bir şekilde engellendiği farklı dünyaları da düşünüyoruz” diye eklemişti.

İsveç ve Finlandiya’nın üyelik süreci

Finlandiya ve İsveç, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından NATO’ya katılmak için başvuruda bulunmuştu. Ancak İsveç ve Finlandiya’nın başvurularına “terör örgütlerini destekledikleri” gerekçesiyle karşı çıkan Türkiye, güvenlik endişelerinin giderilmesi için geçen Haziran üçlü memorandum imzaladığı bu ülkelerin NATO üyeliklerine henüz meclis onayı vermedi. Finlandiya ve İsveç’in üye olabilmesi için NATO’ya üye 30 ülkenin onayı gerekiyor.

Türkiye, İsveç ve Finlandiya imzaladıkları memorandum kapsamında gerçekleştirdikleri üçlü görüşmelerde aralarındaki pürüzleri gidermeye çalışıyor. İspanya’nın başkenti Madrid’deki NATO zirvesi sırasında imzalanan üçlü memorandum, İsveç ve Finlandiya’nın başta PKK olmak üzere “terör örgütleriyle mücadelede daha somut adımlar atması ve Ankara’ya yönelik silah ambargolarını kaldırması karşılığında” Türkiye’nin de bu iki ülkenin NATO üyeliklerini veto etmemesini öngörüyor. Ankara’nın İsveç ve Finlandiya’dan talep ettiği adımların başında, onlarca “teröristin” Türkiye’ye iadesi geliyor.

Türkiye görüşmeleri erteledi

Türkiye, İsveç ve Finlandiya ile gerçekleştirdiği üçlü görüşmeleri Kur’an yakma eylemi nedeniyle yaşanan gerilimin ardından erteledi. Diplomatik kaynaklar, Şubat ayında yapılması planlanan üçlü mekanizma toplantısının ileri bir tarihe ertelendiğini belirtti.

Finlandiya Dışişleri Bakanı Haavisto da dün Reuters’a yaptığı açıklamada üçlü görüşmelere bir süre ara verilmesi gerektiğini söylemişti. “Üçlü görüşmelere dönmeden ve mevcut durumun ardından ortalık durulduğunda nerede olduğumuzu görmeden önce bir molaya ihtiyaç var. Yani şu an için herhangi bir sonuç çıkarmamak lazım” diyen Haavisto, “Sanırım birkaç haftalık bir ara olacak” ifadesini kullanmıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hafta başındaki kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Türk Büyükelçiliği önünde Kur’an yakılmasını engellemeyen İsveç’in, NATO üyeliği konusunda Türkiye’den destek bekleyemeyeceğini söylemişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Price ise Kur’an yakma eyleminin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik sürecini olumsuz etkilemeye yönelik bir sabotaj olabileceğini ifade etmişti.