Tarımda yaşanan planlama sorunu bu sezon pek çok üründe üreticiyi zarara uğrattı.

Salçalık domates, kavun, karpuz, fasulye, biber, patlıcan dahil bir çok sebze ve meyvede zararına satış yapan ya da ürününe alıcı bulamayan çiftçilerin protesto gösterileri bölgesel bazda devam ediyor.

Benzer şekilde arz-talep-fiyat dengesizliğinin patates tarafında da oluşması üzerine Tarım ve Orman Bakanlığı harekete geçti.

Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanarak Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Dr. Ahmet Bağcı imzasıyla yayınlanan karara göre, bu sezon arz fazlalığı görülen patatesin kamu kurum ve kuruluşlarda tüketiminin artırılması talimatı verildi. Yine kamu kurumlarının ayni yardımlarında da patatese ağırlık verilmesi yönünde çağrı yapıldı.

“Patates Tüketiminde Farkındalığın Artırılması” konu başlığı ile hazırlanan resmi yazıda, “Tarım ürünleri arzının büyük ölçüde doğal kaynak ve doğa koşullarına bağlı olması nedeniyle, yıllar itibariyle istihsal miktarında dalgalanmalar yaşanmakta, oluşan arz fazlası veya açığının çeşitli politika araçlarıyla yönetilerek üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması gerekmektedir. Ayrıca arzdaki dalgalanmalar fiyat dalgalanmalarını da beraberinde getirmekte ve bu durum tüketici ve üreticiyi etkileyebilmekte ve üretici kararları üzerinde olusmsuz yansımalara neden olabilmektedir” ifadelerine yer verildi.

Dağıtım yerlerine gönderilen resmi yazıda, “Bu mülahazalarla, 2024 üretim sezonunda ülke genelinde hasadı devam eden “patates ürününde”, üretimin yurtiçi tüketimi ve ülkemizin ihracat kapasitesini aşması ve arz fazlasının ortaya çıkması öngörülmektedir. Arz fazlasının sebep olabileceği fiyat dalgalanmaları ve üreticilerin bir sonraki dönem ekim kararlarında oluşabilecek olumsuz etkilerin en aza indirilebilmesi ve üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması maksadıyla, kamu kurum ve kuruluşlarımızla iş birliği içerisinde yurtiçi patates tüketiminin artırılması ve bu konuda farkındalık oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır” ifadelerine yer verildi.

Dağıtım yerleri arasında tüm bakanlıkların yanısıra Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, İletişim Başkanlığı ve Strateji Geliştirme Başkanlığının da yer aldığı yazıda, “Bu kapsamda bakanlığımız, kurumunuz ve bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarınızca (askeri birlikler, hastaneler, yurtlar, okullar, üniversiteler, belediyeler, kurum personel yemekhaneleri, sosyal tesisler, misafirhaneler, aşevleri vb.) sağlanan toplu yemeklerde ve yapılan ayni gıda yardımlarında mümkün olduğu kadar patates ürününe ağırlık verilmesine dair gerekli destek ve işbirliğinin sağlanması hususunda ilgilerini ve gereğini arz/rica ederim” denildi.

ÜRETİCİ ZARAR EDİYOR

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2024 sezonunda patates üretiminin bir önceki yıla göre yüzde 14 oranında artarak 6,5 milyon tona çıkabileceği tahmin ediliyor. Sahadan gelen bilgiler ise patates ekim alanlarının resmi kayıtlardan daha fazla olduğu ve üretimin de tahmin edilenden daha yüksek olacağı yönünde.

Niğde, Nevşehir ve Konya gibi bölgelerde üretim yapan patatesciler, “Üretim planlaması olmadığı için bu sezon çok fazla patates ekimi yapıldı. Özelikle İç Anadolu bölgesinde ekim çok fazla ama bunların bir kısmı Çiftçi Kayıt Sisteminde gözükmüyor. Ürünlerin acilen ihracata gitmesi ya da iç tüketiminin artırılması lazım. Mevcut tabloda üretici bu sezon patatesten de zarar eder durumda” diyor.

Tarlada patatesin kalite ve çeşidine göre kilogram fiyatının 4-6 TL seviyelerinde olduğunu söyleyen üreticiler, “Patateste maliyetler çok yüksek. Üreticinin kar edip bu işi sürdürebilmesi için satış fiyatının 8-9 TL’den aşağı olmaması lazım. Şuan piyasada oluşan fiyat maalesef maliyetlerin altında seyrediyor. 15-20 gün sonra da ‘depoluk’ diye tabir ettiğimiz patatesin hasadı başlayacak. O zaman fiyatların daha da düşmesinden endişe ediyoruz” yorumunda bulunuyor. İRFAN DONAT/bloomberght