Hızla artan kiralar nedeniyle barınma sorunu büyümeye devam ediyor. Tek başına kira ödeyemeyecek durumda olanlar geçmişte ortak ev kiralarken artık odalar da paylaşılıyor.

Geçen yıl dikkatleri çeken kiralık ranza ilanları bu yıl daha da fazla. Tek yaşayanlar, öğrenciler kira avantajı nedeniyle bu evleri tercih ederken, ev sahipleri de daha fazla gelir elde etmek için adeta bir işletme gibi kiralama yapıyor.

Aynı odada 10 kişi

Emlak ilan siteleri incelendiğinde ilanların çoğunlukla ev sahipleri tarafından verildiği görülüyor. Her bir odaya birkaç ranza koyan ev sahipleri faturalar dahil rakam belirtiyor. Bayrampaşa’daki paylaşımlı oda ilanı için aradığımızda 6 ya da 10 kişilik odalarda kiranın kişi başı 2 bin 500 lira olduğu belirtiliyor.

Güngören’deki bir ilanda ev sahibi aynı evde yaşadığını, kullanmadığı odayı iki kişiye kiralayacağını belirtirken, kişi başı 8 bin lira talep ediyor. Esenyurt’taki başka bir ilanda, ev sahibi kendisinin evde yaşamadığını, iki ve dört kişilik oda seçenekleri olduğunu, kişi başı 5 bin lira kira istediğini dile getiriyor.

2 kat fazla gelir

Esenler’de bu defa bir emlak ofisi tarafından verilen ilanda 3 kişilik oda için aylık 5 bin 500 lira kira isteniyor. Görüştüğümüz emlakçı, evin her odada üç kişi kalacak şekilde öğrencilere kiralandığını, kira sözleşmesi yaptıklarını ve bir kira depozito ile bir kira emlakçı bedeli aldıklarını dile getiriyor.

Bu örnekten yola çıkarsak ev sahibinin avantajını şöyle özetleyebiliriz; 3 odada 9 kiracıdan aylık toplam 49 bin 500 lira gelir sağlıyor. Oysa bu evi tek kişiye kiralarsa 20-25 bin bandında geliri olacaktı.

Faturalar ev sahibine ait olsa da oda oda kiralama çok daha kazançlı görünüyor. Bu örnekte emlakçı da avantaj sağlıyor. Tek kişiye kiralamada bir kira bedeli komisyon alacakken, çoklu kirada her kiracıdan bir kira bedeli ödeme alıyor.

“Kiminle kaldığınız belli değil”

Hürriyet’e konuşan İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, “Kiracının ucuz ev, ev sahibinin gelir kaygısı böyle bir model yarattı. Bu tip evler zaten pansiyon gibi yatmadan yatmaya kullanılıyor. Odalara ranzalar dizilerek olabildiğince fazla konaklama amaçlanıyor. Eğer kısa dönem yani 100 gün altında kiralama varsa zaten izin belgesi olması zorunlu. Yoksa illegal bir iş yapılıyor.

Uzun dönem kiralamada ise ev sahibine evini fazla kişiye kiralayamazsın diyemiyoruz. Ama o noktada da güvenlik sorunu endişe verici. Düşünün ki kiminle aynı odada kaldığınızı bilmiyorsunuz ya da ev sahibi üç kuruş fazla para için sakıncalı kişilerle iletişime geçiyor. Ev sahiplerine de kiracılara da bu tip işlemlerde çok titiz olmalarını tavsiye ederim” diye konuştu.

“Günlük kira bitti ranza başladı”

Günlük kiralıkların yasal düzenleme ile kontrol altına alındığını, şimdi de kiralık ranza modelinin önemli bir sorun olmaya başladığını söyleyen Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Serkan Şahin, “Azalan arz, artan kiralar ve bugünlerde ev arayışında olan öğrenciler paylaşımlı oda modelini büyüttü. Daha yüksek gelir sağlandığını gören ev sahipleri de bu modele yöneldi. Bu durum kira artışını tetikleyecek önemli bir sorun olmaya başladı” dedi.

Ev sahiplerinin yanında kiracıların da kullanmadıkları odaları bu şekilde kiraya verdiğini belirten Şahin, “Ev sahibinden alt kiralama hakkı almadan, yani ev sahibinin haberi dahi olmadan kiracı kiralama yapıyor. Bu yasal değil. Bu şekilde oda kirayacak öğrenciler mutlaka alt kiralama yetkisini sormalı” dedi.

Güvenlik ve vergi sorunu

Peki bir ev sahibinin aynı evi birçok kişiye kiralaması yasal mı? Bu soruya yanıt veren gayrimenkul hukuku uzmanı avukat Ali Güvenç Kiraz şunları söyledi: “100 gün ve altında olan kiralamalar için bir düzenleme yapıldı ve turizm konutu dediğimiz bu evlerde kiralama yapmak için ev sahiplerine izin belgesi alma şartı getirildi. Ancak paylaşımlı odalar bundan farklı. Burada yazılı sözleşme ya da sözlü anlaşma ile uzun dönem kiralama yapılıyor. Borçlar Kanunu açısından bakarsak bu tip kiralamada bir sorun yok.

Yani ev sahibi bir evi bir kişiye de 20 kişiye de kiralayabilir. Ancak sorun vergi ve güvenlik noktasında ortaya çıkıyor” diyen Kiraz, “Bu kişiler kira gelirini doğru beyan ediyor mu bu önemli. Bir de burada kalan kişiler kaçak mı, aranan bir şüpheli mi bilinmiyor. Geçmişte İstanbul’da yaşanan terör saldırıları sonrası kimlik bilgisi olmadan yapılan kiralamanın ne kadar riskli olduğu görüldü. Bu nedenle sayıları artan bu tip çoklu kiralama için bir düzenleme gerekli. Pansiyon gibi belediyeden izin alma şartı gelebilir. Belediye, maliye ve polis ekseninde bir düzenleme ve denetim önemli” ifadelerini kullandı.