ABD eski Başkanı Richard Nixon tarafından 1994 yılında Nixon Barış ve Özgürlük Merkezi adıyla kurulan düşünce kuruluşuna ait The National Interest dergisi yeni sayısında, Türkiye’nin F-35 savaş uçağı serüvenini ele aldı. Haber analiz şeklinde yayımlanan yazıda, Türkiye’nin özellikle, Rusya’nın S-400 hava savunma sistemini benimsemesi nedeniyle F-35 programına yeniden katılma şansının olmadığı aktarıldı. Haberde dikkat çeken başlıklar ise şöyle aktarıldı:

S-400’lerin Ukrayna’ya verilmesi önerildi

Rus yapımı S-400 Triumf hava savunma sistemini benimsediği için programdan çıkarılan Türkiye’nin F-35 Müşterek Taarruz Uçağı programına geri dönmek için çeşitli seçenekleri araştırdığına dair haberler gelmeye devam ediyor. Washington ve NATO liderleri iki sistemin uyumlu olmadığı ve Lockheed Martin F-35 Lightning II’yi riske atacağı konusunda uyarıda bulundu.

Bu ayın başlarında eski bir Türk bakandan S-400’lerin Hindistan ya da Pakistan’a satılması yönünde çağrılar gelmiş, daha önce de Ankara’nın bu sistemleri Ukrayna’ya vermesi önerilmişti.

Görünen o ki Türkiye hava savunma sistemlerini elinde tutmayı ve kelimenin tam anlamıyla bekletmeyi düşünüyor! S-400’ler NATO üyesinin cephaneliğinde kalmaya devam edecek ancak aktif hale getirilmeyecek. Ankara’daki milletvekilleri “Onları paketleyelim, siz [ABD] denetleyin” önerisinde bulundu.

Pakistan ve F-16’lar

Amerika Birleşik Devletleri geçmişte de benzer bir sorunla uğraşmış, özellikle Pakistan’ın F-16 Fighting Falcon’u kabul etmesiyle Washington İslamabad ile Pakistan Hava Kuvvetleri’nin bu uçakları nasıl kullandığını denetleyecek bir anlaşmaya varmıştı.

“ABD, Pakistan’a gelişmiş F-16’ların satışını ve eski modellerin yenilenmesini onayladığında, programın daha önce görülmemiş düzeyde denetlenmesinde de ısrar etti. Washington, ihraç ettiği teknolojiyi korumak için İslamabad’ın gelişmiş F-16’ların konuşlandırılacağı Şahbaz ve Mushaf hava üslerinde bir ABD teknik güvenlik ekibinin konuşlandırılmasını kabul etmesini ve bunun için ödeme yapmasını şart koştu.” War on the Rocks 2020’de Türkiye’nin F-35 programına nasıl yeniden girebileceğine ilişkin analizinde bu ifadelere yer vermişti.

Ankara da benzer bir anlaşmaya tabi tutulabilir, ancak Bloomberg’in Şubat ayında bildirdiği gibi, Türkiye kısmen kendi beşinci nesil hayalet savaş uçağını geliştirmeye çalıştığı için F-35’lere geri dönmek yerine S-400’lerini elinde tutmayı tercih ettiğini gösterdi.

S-400’den daha fazlası

Rus yapımı S-400 Triumf, ABD için sadece bir endişe kaynağı. Türkiye’nin halen Çin yapımı 5G ağını kuruyor olması, F-35 için ciddi bir engel olarak görülüyor. Çünkü ABD yönetimi F-35’lerin yazılımlarının bir casusluk yöntemiyle çalınabileceğine dikkat çekiyor.

Asla ‘asla’ deme, ama Türkiye F-35’i asla alamayacak

Türkiye F-35 programına geri dönmenin bir yolunu bulmaya devam edecek gibi görünse de, bu neredeyse kesinlikle gerçekleşmeyecek. Ankara S-400 Triumf’u elinde tutmaya kararlı görünüyor ve sistemin devre dışı kalması Washington ya da NATO’yu tatmin etmeye yetmeyecektir.

Ankara bunu düşünse bile Rusya Türkiye’nin S-400’ü satmasına izin vermeyebilir. Moskova’nın böyle bir anlaşmadan kazanacağı hiçbir şey yok ve Kremlin, Türkiye’nin hava savunma sistemini benimsemesinin yol açtığı çatlaklardan hoşlanıyor olabilir.

Buna bir de 5G ağı, Türkiye’nin bölgesel rakibi (ve NATO üyesi) Yunanistan’la olan sallantılı ilişkisi ve son olarak Ankara’nın Moskova’yla olan bağları eklendiğinde Türk pilotların F-35’in kokpitinde olacağına inanmak için çok az neden var.