İklim krizi, elektrik altyapısına yönelik baskıları artırarak bu tür kesintileri daha da yaygın hale getiriyor.

Aşırı sıcaklar, elektriği ileten kabloların sarkmasına ve trafoların aşırı ısınmasına neden olarak ekipman arızaları ve yangın riskini artırıyor.

Balkanlardan Güney Amerika’ya kadar geniş bir coğrafyada etkili olan bu kesintiler, altyapı yetersizlikleri ve kötü planlamaların da katkısıyla milyonlarca insanı etkiliyor. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde, elektrik şebekelerinin iklim değişikliğine karşı kırılganlığı giderek daha belirgin hale geliyor.

Son haftalarda Karadağ, Ekvator ve ABD’yi vuran kesintiler de yaklaşan aksaklıkların habercisi niteliğinde.

İklimdeki sorunlar nedeniyle yaşanan seller elektrik şebekelerini vuruyor. Aşırı sıcaklar ve kuraklıklar ise soğutmaya olan aşırı talep artışları nedeniyle şebekeleri zorluyor.

BALKANLARDAN GÜNEY AMERİKA’YA HER YERDE ETKİLİ

Haziran ayı sonunda Karadağ’da yaşanan elektrik kesintisi de evlerde hastanelerde büyük sorunlara yol açtı. Haziran ayında Bosna-Hersek ve Hırvatistan kıyılarının büyük bir kısmı da dahil olmak üzere üç Balkan ülkesinde yaşanan kesintiler 4 milyon kişiyi etkiledi.

Ekvator’da son 20 yılın en büyük elektrik kesintileri gerçekleşti. Metro yolcuları, geçen ay yolda kalan trenleri terk etmek ve ışıksız yeraltı tünellerinden istasyonlara yürümek zorunda kaldı.

Ülkedeki kesintilerde kötü planlamaların da etkisi oldu. Ekvator’daki en büyük santrallerinden birinde 2024 yılının ilk yarısında onlarca kesinti yaşandı ve 7 çok sayıda arıza tespit edildi.

Meksika’da yazların daha sıcak ve kurak geçmesi nedeniyle elektrik kesintileri daha yaygın hale geldi. Meksika’da geçen ay kuzeydeki Chihuahua kentinde yaşanan kesintiler su pompalarına giden elektriği keserek iki hafta boyunca 70 binden fazla kişinin su ihtiyacını karşılayamamasına neden oldu.

ZENGİN ÜLKELERİ DE VURUYOR

Elektrik kesintileri ABD’de de etkili oldu. Houston’da milyonlarca hane geçen hafta Beryl Kasırgası sonrasında elektrik kesintisi yaşadı. Daha önce 2020 ve 2022’de aşırı yaz sıcak dalgaları sırasında Kaliforniya’da kısa süreli kesintiler yaşanmıştı. Teksas’da ise Şubat 2021’de şiddetli bir kış fırtınasını elektrik jeneratörlerinde arızaya yol açmıştı.

Dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Kuveyt haziran ayında sürekli kesintilere katlanmak zorunda kaldı. İtfaiye birimlerinin hatları asansörlerde mahsur kalan insanları kurtarma çağrılarıyla dolup taştı.

Şebeke operatörleri, sıcaklıklar 50 santigrat dereceyi aştığında elektrik santralleri talep artışını karşılamakta zorlanınca tam bir kesintiyi önlemek için şebekenin bazı bölümlerini kasıtlı olarak kapattı.